Architectuur

Tentoonstelling werk Rem Koolhaas in 'eigen' Kunsthal

Werk van architect Rem Koolhaas dat te zien is in een werk van Rem Koolhaas. Die primeur heeft de Rotterdamse Kunsthal, waar tot en met 23 mei de tentoonstelling Content te zien is, een overzicht van gebouwen, projecten en concepten van Koolhaas vanaf 1996.

De Kunsthal is ‘het beste gebouw dat hij heeft ontworpen’, zei Kunsthal-directeur Wim Pijbes bij de opening van de tentoonstelling. Koolhaas is een ster. Hij is niet alleen architect, maar vooral ook een denker. Koolhaas heeft er zelfs een apart bureau voor opgericht, AMO, dat alleen maar research pleegt en een denktank is. Overal ter wereld houdt hij lezingen. Aan de Amerikaanse Harvard universiteit doceert hij architectuur. Zijn gebouwen en ontwerpen voor de openbare ruimte lokken altijd discussie en kritiek uit. Zo zou je de ingang van de Kunsthal niet kunnen vinden en het lekt er al sinds 1992.

Gedurfde ontwerpen
De in 1944 in Rotterdam geboren Koolhaas richtte in 1975 het bureau Office for Metropolitan Architecture (OMA) op. OMA deed mee aan heel veel prijsvragen en het bureau viel meteen op door de gedurfde ontwerpen. Er was echter een probleem: veel van wat OMA en dus Koolhaas bedacht, werd niet uitgevoerd. Op een gegeven moment had Koolhaas de naam van minst gebouwde architect ter wereld. Het bureau ging bijna falliet. Intussen is dat wel anders. Na de Kunsthal is de naam Koolhaas tot grote hoogten gestegen. Twee boeken van hem, Delirious New York en het superdikke S.M.L.XL droegen daar een steentje aan bij.

Over de grens
In Nederland heeft hij niet zoveel gebouwd. Behalve de Kunsthal zijn dat onder meer het politiebureau in Almere en het dansthater in Den Haag. Een plan voor drie enorme woontorens langs de Maas in Rotterdam is voorlopig uitgesteld tot 2006. Wie meer wil zien van Koolhaas zal de grens over moeten. In Lille maakte hij het masterplan voor het nieuwe centrum van die stad, in New York ontwierp hij een winkel voor het luxemerk Prada en onlangs ging het nieuwe gebouw van de Nederlandse ambassade in Berlijn open.

Spraakmakend
Het meest spraakmakende en grootste project van OMA tot nu toe is ongetwijfeld het pand van de Chinese staatstelevisie in Peking ( zie foto ): een soort gedraaide open kubus, een gebouw als een object. De bouw moet nog beginnen. Het CCTV-ontwerp krijgt ruimte aandacht op de tentoonstelling Content, die eerder te zien was in Berlijn. Volgens een medewerkster van OMA is de Nederlandse editie van de tentoonstelling noodgedwongen ingedikt. In Berlijn hadden de samenstellers meer ruimte. Wie de ruimte in de Kunsthal binnenloopt, zal wellicht daardoor even naar adem happen door het enorme bombardement aan beelden dat op de bezoeker afkomt. Het is geen gewone architectuurtentoonstelling met maquettes en werktekeningen.

Apotheose
Content laat zien hoe Koolhaas denkt, welke vormen hij boetseert en hoe de wereldpolitiek van invloed is op ontwikkelingen in de gebouwde ruimte. Het is de apotheose van zeven jaar werk, zegt Koolhaas. "Hiermee wil ik het verschil laten zien tussen architectuur als langzaam medium en de snelheid waarmee de wereld verandert.'' Eigenlijk vindt de visionaire globalist die Koolhaas is, alle aandacht voor zijn persoon maar niks. “Ik vind die focus op mij nogal verontrustend. De kwaliteit van OMA is het resultaat van het kaliber van de medewerkers.”

Archiefstukken
Tegelijk met Content in de Kunsthal is in het Nederlandse Architectuurinstituut (NAi) Start te zien, een overzicht aan de hand van archiefstukken en maquettes van het vroege werk van Koolhaas. Om de verbintenis tussen beide tentoonstellingen te benadrukken, is een rood koord aangebracht dwars door het Rotterdamse Museumpark om de twee kunstinstellingen symbolisch met elkaar te verbinden.