Puzzelstukjes schikkingen passen naadloos in elkaar

Dat was schrikken voor Strukton topman Witzel. Het hele draaiboek voor de schikking van de bouwbedrijven die werkten aan de Schipholspoortunnel lag klaar, dus hij kon wel een weekje op vakantie. Op zijn vakantieadres wordt hij gebeld dat de schikking er in twee dagen door moest. Dat was vlak na de roemruchte 9 oktober 2001, de uitzending van Zembla. Een week later zou de Tweede Kamer gaan praten over de affaire.

Hij veronderstelde dan ook voor de parlementaire enquêtecommissie dat het ministerie van Verkeer en Waterstaat achter de plotselinge haast zat. De kans was immers groot dat de Tweede Kamer de ‘criminele’ bouwers voor de rechter wilde hebben. Daar zat in november 2001 niemand meer op te wachten.
Het Openbaar Ministerie had elf maanden eerder al een principeakkoord met de bouwers gesloten over een transactie. De voorwaarden waaronder waren al uitonderhandeld. Daar zat onder andere in dat de bouwers geld terug moesten betalen aan opdrachtgever NS. Zelfs het college van procureurs-generaal had zich er in augustus 2001 bij neergelegd, al bleek achteraf tandenknarsend.
Tegelijkertijd speelde de woede van minister Netelenbos, die eerder 65 miljoen gulden aan subsidie had bijgeplust. Die wilde ze terug hebben toen ze hoorde dat de bouwers veel meer winst hadden gemaakt dan zij ooit had gedacht.
Voormalig NS-topman Rob de Besten vond het eigenlijk maar onzin van de minister. Hij had een prachtige tunnel en de bouwers hadden een prachtige winst die zij ook verdienden. Konden ze tenminste de verliezen op de Willemsspoortunnel en de tunnel in Best goedmaken. Dus wilde hij in zijn hart wel naar de bestuursrechter stappen.
Zijn opvolger Huisinga keek daar wat anders tegenaan. Infrastructuur behoorde niet meer tot de NS-business, dat had Verkeer en waterstaat weer in huis gehaald. Hij had wel wat anders aan zijn hoofd. Zo’n twee weken na zijn aantreden maakte hij een deal af met het ministerie over teruggave van 50 miljoen. Kon hij zich tenminste ‘rustig’ bezighouden met zijn echte werk.
Intussen waren ook de onderhandelingen op gang gekomen tussen NS en de aannemers over hun aandeel in de terug te geven subsidie. Dat werd afgemaakt op 20 miljoen gulden, waarbij de aannemers als voorwaarde stelde dat Verkeer en Waterstaat hen niet op een zwarte lijst zou plaatsen.
Die angst was ook al de reden geweest voor de bouwers om een schikking met het Openbaar Ministerie te treffen. Bedrijfseconomisch zou het Strukton en HBW, toen al HBG Civiel, slecht uitkomen om niet meer mee te mogen doen aan grote projecten. Voor Strukton kwam daar ook nog bij dat het bedrijf door moeder NS in de etalage was gezet.
Zoals Witzel tegen de commissie zei: “Ons grootste probleem was dat Betonbouw veroordeeld zou worden en op een zwarte lijst zou komen. Dat is te vergelijken met de affaire rond oud-Kamerlid Singh Varma waardoor GroenLinks niet aan de verkiezingen zou mogen meedoen.”