Opening en debat Gent 1913. Een retroactief monument

In 2013 is het precies 100 jaar geleden dat de stad Gent haar eerste en enige wereldtentoonstelling organiseerde. Omwille van haar historische waarde, maar ook omdat ze het potentieel van de wereldexpo en haar architectuur ten aanzien van de stad etaleert, biedt de fictieve wereldexpo Gent 2013 een strategie om de relatie stad/tentoonstelling vandaag te herdenken. Een nieuwe ingreep, honderd jaar na datum kan vragen stellen omtrent ‘eigenheid’, ‘ identiteit ‘ en ‘autonomie’ en het stadsleven van een nieuwe intensiteit en /of kritische reflectie voorzien.

De opdracht bestaat uit het ontwerpen van een of meerdere architectuurobjecten die fungeren als belvedère, een plek en standpunt om vanuit een gebouw naar de stad te kijken. Het object is een fysiek, hedendaags gebouw dat een nieuw beeld, een hedendaags perspectief, een andere omkadering geeft aan één of meerdere plekken van de huidige stad Gent. We refereren niet alleen aan Gent 1913, maar ook aan het Schinkelpaviljoen in Berlijn, het platform op de Dom van Milaan, de tekening van Schloss Glenicke van Schinkel, het museum van Lina Bo Bardi in Sao Polo,…

Het resultaat van het ontwerpend onderzoek kan materieel en concreet of efemeer zijn. En kan zowel architectuur an sich als architectuurkritiek inhouden.
Gijs Van Vaerenbergh maakt een monument voor het Citadelpark dat bestaat uit twee delen. Ze doen dit vanuit hun experimentele architectuurpraktijk die onder meer focust op perspectivistische ervaringen. De ‘sokkel’ wordt gevormd door de bestaande gebouwencluster rond de Floraliënhal. Het dak wordt een belvédère die uitzicht biedt over Gent.

De eerste ingreep is het uitbreiden van het huidige citadelcomplex. Rondom de hal zijn 4 gebouwen in 4 verschillende richtingen gebouwd. Hun kopse gevels staan telkens naar het park gericht. Vandaag wordt de hal dus gebruikt als achterkant/binnenruimte/binnenpatio. Wanneer we dit omdraaien, kan de hal gebruikt worden om de verschillende functies met elkaar te verbinden. Zo ontstaan er twee assen: een culturele as (SMAK-HAL-CASINO) en een evenementenas (ICC-HAL-KUIPKE). Deze kruisvorm wordt ontsloten door een nieuw vierkant. Een reeks aan elkaar gekoppelde ruimten met vergelijkbare grootte definiëren de overgang tussen het Citadelpark en het gebouwencomplex. Het nieuwe citadelcomplex krijgt zo de sculpturale waarde van een massieve gelede sokkel.

Het tweede deel is een ‘koepelmonument’. Deze bekroont de Floraliënhal. Het monument is opgebouwd volgens een binnencontour en een buitencontour. De binnencontour is een monumentale koepel voor het gebouwencomplex, waarvan de geometrie is afgeleid van de koepels en torens van de paviljoenen van de wereldtentoonstelling. De buitenschil is een hoge zigguratfiguur die zich inpast in de skyline van Gent. De ruimte tussen de twee is opgevat als een continue wandeling van 10 km tot de top. De tussenliggende plateaus van de ziggurat worden uitkijkpunten over de stad. Trappen zijn ingevoegd als shortcuts die een snellere wandeling naar de top mogelijk maken.

Vormelijk is het monument opgevat als een open vakwerkstructuur. Een soort van ruimtelijke tekening of model dat doet denken aan de staketselarchitectuur verborgen achter de neoclassicistische gevels van paviljoenen of aan hulpconstructies voor grootschalige beelden. Er ontstaat een transparante constructie die zich slechts gedeeltelijk 'toont' en hierdoor suggestief in plaats van dwingend werkt.

Over Gijs Van Vaerenbergh
Gijs Van Vaerenbergh is een samenwerkingsverband opgericht door Pieterjan Gijs (Leuven, 1983) en Arnout Van Vaerenbergh (Leuven, 1983). Sinds 2007 creëren ze projecten in de publieke ruimte. Het gaat vaak over sitespecifieke ingrepen, installatie en constructies die een wederzijdse interactie met de omgeving tot stand brengen. Dat levert een artistieke praktijk op die in het teken staat van een onderzoek naar de fundamenten van het construeren zelf en de impact daarvan op de toeschouwer.

Kenmerkend voor de projecten van Gijs Van Vaerenbergh is de manier waarop de architecturale taal op een oneigenlijke manier wordt ingezet, als medium voor relatief autonime en bespiegelende projecten. Die hebben met elkaar gemeen dat ze het model, als tussenfase van het ontwerpproces in architectuur, verzelfstandigen tot volwaardig werk. Met andere woorden: de conceptie van en reflectie over de projecten maken - in de vorm van maquettes, ontwerptekeningen enz… - integraal deel uit van elk project. Het doel is niet alleen het teweeg brengen van een visuele ervaring, maar ook het onderzoeken hoe het project resulteert in de constructie.

Debat en vernissage
woensdag 7 november om 20u00 in Muziekstudio in deSingel internationale Kunstcampus met Pieterjan Gijs, Arnout Van Vaerenbergh, Jo Lefebure (Cel Achitectuur Stad Gent), Rika Devos (UGent, ULB), Ronald Van de Sompel (onderzoeker, curator) en Christoph Grafe (VAi)

Inschrijven
Het debat en de toegang tot de tentoonstelling zijn gratis. Graag inschrijven voor het debat via inschrijvingsformulier op www.vai.be.

Tentoonstelling
van 8 november 2012 tot 6 januari 2013
open van woensdag tot zondag, van 14u00 tot 18u00 en bij voorstellingen

afbeelding: © Gijs Van Vaerenbergh, Gent 1913. Een retroactief monument, 2012