Omvang van bouwfraude in Zuid-Holland blijft onduidelijk

Diepgravend onderzoek naar aanbestedingen rond infrastructuur in Zuid-Holland ontbreekt. De provincie is al wel bezig met het nemen van maatregelen. Ook wordt het integriteitsbeleid aangescherpt.

Tijdens de verhoren over de integriteit van de Zuid-Hollandse ambtenaren kwam vooral aan het licht dat de administratie en het toezicht niet op orde waren en dat de cultuur in de districten niet deugde. Geruchten over zelfverrijking van medewerkers gonzen rijkelijk. Slechts in één geval heeft de Rijksrecherche de verantwoordelijke voor het personeel, griffier M. van Wieringen-Wagenaar gevraagd niet met de betreffende persoon te spreken, omdat het onderzoek liep. Deze man blijkt ook bedreigingen naar medewerkers te hebben geuit.
De griffier hield een ronde gesprekken met medewerkers naar aanleiding van een rapport van forensisch accountant Arthur Andersen. Zij praatte daar over de valse facturen rond onderhoudswerk en geruchten over zelfverrijking. Ondertussen werkte ze aan de verbetering van het toezicht en de administratieve organisatie.

’Schokkend’
Het onderzoek van forensisch accountant Arthur Andersen kreeg niet alle onregelmatigheden boven tafel. Soms konden ze geruchten niet bewijzen, maar dat was niet de enige onduidelijkheid. Buiten dat onderzoek bleven bijvoorbeeld district Oost, door gebrek aan aanwijzingen, het zwart-bestek voor asfalt, vanwege gebrek aan documentatie, en infrastructuur. Voorzitter van de enquêtecommissie Vos noemde dit achterwege laten schokkend.
Vanuit de cultuur van pakken wat je houden kan door bijvoorbeeld het accepteren van valse facturen voor nog niet geleverde prestaties ontstonden er potjes. Het aanbesteden gebeurde dan ook veelal één op één, omdat de provincie nog werk tegoed had van de aannemer. Na een besluit van Gedeputeerde Staten in 1997 is er eens in de vijf jaar openbaar aanbesteed. Volgens de griffier is het besluit genomen om het ritme tussen openbaar en onderhands aanbesteden aan te brengen. Onderzoeker P. Schimmel van Arthur Andersen constateerde dat bij die openbare aanbesteding de aannemer die het werk daarvoor deed de raming dan 'met tientallen procenten kon onderschieten'. Hij had immers de vier jaar erna voor het ophogen van zijn prijs. Gedeputeerde M. Houtman die aanbesteding in zijn portefeuille heeft, zegt dat het hele besluit geen melding maakt van openbaar aanbesteden, maar van onderhands. Ook hier blijken dus verschillende interpretaties tot malversaties te leiden.

Integriteitsbeleid
Uit het onderzoek van Schimmel bleek ook dat afval verdween. Een voorbeeld is de ambtenaar die twee kuub zand kreeg voor de aanleg van de tuin, of die ander die sloophout verkocht en de opbrengst in eigen zak stak. Een derde handelde zelf in zand. "Het zijn ernstige vergrijpen. Dit kan niet door de beugel", verklaarde de griffier.
Zij meldde dat er toen al wel een integriteitsbeleid bestond binnen de provincie. Deze wordt nog dit jaar aangescherpt. Onderzoeker Schimmel: "Alle mensen vinden zichzelf integer. Anders vertellen ze spontaan en beschaamd wat ze hebben gedaan." Hij baseert zich op gesprekken met medewerkers. Slechts enkele ambtenaren kwamen volgens hem in gewetensnood, omdat ze misbruik van hun handtekening vermoedden.