Nieuwbouwwoningen op polystyreen zakken weg

Niet slechts drie woningen maar een compleet nieuwbouwblok op Vlieland zakt weg vanwege gebrekkige funderingen.

De draagkracht van het zand is onvoldoende, de randbalken zijn te smal en rusten bovendien op piepschuim doordat de aannemer een verkeerde bekisting gebruikte.

De 23 woningen in Duijnwijck op het waddeneiland zijn in 1999 opgeleverd. Al tijdens de bouw werden er scheuren in het metselwerk geconstateerd, bij drie woningen op de kop van een rijtje. Het metselwerk werd gerepareerd, maar de scheurvorming zette door en er werden dilataties aangebracht. Toen ook dat niet de oplossing bleek werd er naar de fundering gekeken. Een sondering wees uit dat het zand onder de op staal gefundeerde woningen pas vijftig centimeter onder de balken enige draagkracht had. Bodeminjecties die plaatsvonden stopten de zakkingen slechts voor een deel. Begin dit jaar werd PRC Bouwcentrum ingeschakeld om de problemen te onderzoeken.
Dat constateerde dat er veel te smalle funderingsbalken zijn toegepast. De balken zijn 30 centimeter breed, terwijl dat volgens PRC zeker 90 centimeter zou moeten zijn, met bovendien 70 centimeter gronddekking bovenop de fundering. In de bestaande situatie wordt de draagkracht van de grond namelijk met een factor 25 overschreden. Maar de bouwexperts uit Bodegraven constateerden nog iets. Voor het maken van de betonnen funderingsbalken was een verloren bekisting van polystyreen gebruikt. Die bekisting, van fabrikant VBI, is bestemd voor paalfunderingen en heeft niet alleen wanden maar ook een bodem van piepschuim. Met andere woorden: de 23 woningen rusten volledig op het luchtige materiaal. Polystyreenbekistingen voor funderingen op staal, voor zover die nog in de handel zijn, hebben juist nooit een bodem. Er mag immers geen sterkte worden ontleend aan het piepschuim.

Sterkte
Het rapport van PRC gaat uitvoerig in op die eventuele sterkte, mocht het materiaal toch belast worden. Het concludeert dat het polystyreen al voor zo’n 60 procent moet zijn vervormd. Maar bij de berekende belastingen verschrompelt het uiteindelijk tot zo’n 10 procent van het oorspronkelijke volume. Hoe die vervorming in zijn werk gaat laat zich niet voorspellen. Het kan zijn dat de structuur in een keer klapt waarbij er weer ongelijkmatige zettingen voordoen.
Er moet kortom snel worden ingegrepen, want de situatie is volgens PRC onveilig, voor het complete blok. Na de bouwvak worden volgens de gemeente stempels geplaatst in de kruipruimte om de funderingsbalken te ontlasten en wel zo dat ze de noodzakelijke werkzaamheden voor definitieve oplossing niet in de weg staan.