Bijna een derde van de Nederlanders wil graag meer contact met buren en buurtbewoners dan nu het geval is. Met name woninghuurders en jonge huishoudens geven aan hier behoefte aan te hebben. Dit laatste is opvallend aangezien dit bij uitstek de meest ‘contactarme’ groepen zijn: respectievelijk 12% en 15% heeft totaal geen contacten met buren of buurtbewoners. Onder woningeigenaren en 55-plussers is dit veel lager: respectievelijk 2% en 3% heeft geen contact met buren of buurtbewoners.
Dit en meer blijkt uit het onderzoek ‘In Touch Stakeholders’ van USP Marketing Consultancy en Between-Us onder bijna 700 huishoudens. Volgens beide organisaties bieden de uitkomsten bieden enorme kansen voor woningcorporaties, gemeenten en welzijns- & zorgpartijen.
Mogelijke verklaringen voor deze opvallende trends zijn, volgens USP en Between-Us, de langdurende onzekerheden als gevolg van de huidige financiële/politieke crisis (waarbij onzekerheid mensen naar elkaar toe drijft) en de verhuftering van de maatschappij. Dit laatste leidt er op een gegeven moment toe dat mensen een tegengeluid willen laten zien of horen. Door de vergaande individualisering van de maatschappij van de laatste jaren lijkt het er nu op dat er een terugkerend verlangen is naar het ‘wijkgevoel van vroeger’, waarin veel buren/buurtbewoners elkaar kennen en vertrouwen. Deze uitkomsten liggen in lijn met recente CBS-cijfers, waaruit bleek dat het vertrouwen van de burgers in de medemens, politiek, rechtsstelsel en politie is gegroeid in Nederland.
Hang naar het wijkgevoel van vroeger
Eén op de twintig Nederlanders (5%) heeft momenteel totaal geen contact met zijn buren of buurtbewoners. Woninghuurders en jonge huishoudens zijn de meest ‘contactarme’ groepen; respectievelijk 12% en 15% heeft geen contacten in de buurt. Het ontbreken van contact met buren en buurtbewoners is een belangrijke voorspeller voor een teruglopende leefbaarheid in wijken en een groeiend gevoel van onzekerheid. USP en Between-us, die eind vorig jaar startten met de pilotversie van In Touch Stakeholders, zijn blij verrast dat er een groeiende voedingsbodem lijkt te zijn voor meer en intensiever buren- en buurtcontact. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat bijna 30% van de Nederlanders meer contact wil met buren en buurtbewoners. ‘In tegenstelling tot onze verwachting blijkt dit met name het geval te zijn onder de ‘buurtcontactarme’ groepen zoals woninghuurders en jongere huishoudens’ aldus Martijn Verschoor van USP.
De uitkomsten van het In Touch Stakeholders-onderzoek tonen niet alleen de behoefte aan contact met meer buren en buurtbewoners, ook is er een duidelijke behoefte aan intensivering van de reeds bestaande buren- en buurtcontacten in de cijfers terug te zien. ‘We zien in de cijfers een duidelijke wens naar intensievere contactvormen dan nu het geval is’, zegt Josée van der Hoek van Between-us. ‘Momenteel omschrijft het merendeel van de Nederlanders het contact als ‘elkaar groeten’ en ‘een praatje maken’. Wanneer gekeken wordt naar de vormen waaraan behoefte is, ligt het zwaartepunt bij de intensievere contactvormen als ‘een oogje op elkaars spullen houden’, ‘elkaar helpen met zaken als boodschappen/tuinonderhoud’ en ‘gezamenlijk dingen organiseren/ondernemen in de buurt,’ vult Martijn Verschoor aan. Deze verschuiving is onder alle subgroepen waar te nemen, maar met name bij jonge huishoudens tot 35 jaar.
Als mogelijke verklaring voor deze opvallende uitkomsten noemen beide initiatoren de crisis en de verhuftering van de maatschappij. In langdurige perioden van onderzekerheid zie je vaker dat mensen elkaar weer gaan opzoeken. ‘Zo zitten de kerken momenteel ook voller dan voor de crisis, zo is her en der te lezen’ geeft Martijn Verschoor aan. ‘Andere verklaringen zijn dat men de individualisering, de verruwing van de maatschappij en het daarmee gepaard gaande groeiende gevoel van onveiligheid dusdanig zat begint te worden, dat men in steeds grote mate een tegengeluid wil laten horen of zien’, gaat Josée van der Hoek verder.
Nieuwe kansen voor woningcorporaties op het vlak van bewonersparticipatie en leefbaarheid
‘De uitkomsten van de pilotversie van het In Touch Stakeholders-product bevestigen de onderbuikgevoelens die we hadden’ vertelt Josée van der Hoek. ‘We zien in de onderzoeksresultaten een enorme potentie voor met name woningcorporaties en corporaties om grote vraagstukken als leefbaarheid en bewonersparticipatie anders aan te pakken. We zien ruimte voor een totaaloplossing voor enkele van de grootste probleemissues van woningcorporaties anno 2012 gebaseerd op het gedachtegoed van zelforganisatie en met behulp van Social Media’.
De eerste belofte van corporaties is zorg voor ‘schoon, hele en veilige wijken’ (leefbaarheid). De verbetering van sociale leefbaarheid begint bij ‘onbekend maakt onbemind’. Gezien de uitkomsten van het In Touch Stakeholders-onderzoek geloven we dat de tijdgeest er nu rijp voor is om onderlinge contacten in wijken aan te gaan en te versterken. Alleen wel op een andere manier dan voorheen. Niet meer vanuit de traditionele aanpak waar corporaties en hun wijkpartners zelf initiatieven bedenken en organiseren om vervolgens de bewoners hiervoor uit te nodigen. Maar door het initiatief volledig bij de bewoners neer te leggen, ze zelf verantwoordelijk maken en hen te faciliteren. Dus niet meer ‘organiseren’ maar veel meer ‘mobiliseren en verbinden’ als het gaat om bewonersparticipatie.
Bij bewonersparticipatie nieuwe stijl worden de traditionele vormen zoals de bewonerscommissies losgelaten, zonder ze overboord te zetten. Bijna iedere corporatie geeft namelijk aan dat ze op de huidige manier slechts een kleine en homogene groep, meestal mannelijke en blanke zestigplussers, van hun klanten betrokken krijgen bij hun beleid. Met de andere groepen, jongere en allochtone huurders, raken ze het gevoel meer en meer kwijt.
We introduceren daarom participatie 2.0: participatie vanuit passies. De filosofie is dat wanneer corporaties bewoners vanuit hun grote passie in staat stellen iets voor de wijk te betekenen, een veel groter deel van de bewoners hier voor open staat dan bij de traditionele participatievormen. ‘Zo werken we vanuit passies van mensen aan het verbinden van mensen in de wijk op basis van hun interesses en wordt de leefbaarheid vergroot door op microniveau mensen in de wijk te mobiliseren en hen vanuit hun passies/interesses te faciliteren’, legt Martijn Verschoor uit.
Het derde thema waar corporaties mee worstelen is de toepassing van interactieve media, waaronder social media en mobiele apps. Mensen vinden elkaar steeds vaker online; zoals te zien is aan het succes van bijvoorbeeld online dating, Marktplaats, Hyves en Facebook. Veel corporaties zetten social media al in, maar dan vooral als extra zendkanaal voor corporate informatie. Er zijn nauwelijks voorbeelden voorhanden waarin corporaties interactieve media integraal inzetten als breekijzer voor leefbaarheid en als platform voor zelfregulerende bewonersparticipatie. Wij zien enorme kansen op dit vlak, ook vanuit App-toepassingen zoals bijvoorbeeld Peerby. Momenteel zijn USP en Between-us met de eerste corporatie in overleg hoe deze kansen, op basis van de In Touch Stakeholders-onderzoeksuitkomsten uit hun specifieke wijk, te benutten.
- Bouw & Wonen Partners:
