Stelt u zich voor dat u een setje kleurstiften hebt en iemand vraagt u om een graafmachines te tekenen. Welke kleur zou deze hebben? Waarschijnlijk zou deze geel zijn. Als kinderen speelden vele van ons al met gele speelgoedmachines. En op de bouwplaats aan het einde van onze straat zien we nu nog vaak gele bouwmachines. Maar waarom domineert juist deze kleur de wereld van de bouwmachines zo sterk? Hieronder volgen de redenen.
Reden 1: Veiligheid door zichtbaarheid
Een bouwplaats is geen ongevaarlijke plek. Nog altijd gebeuren er veel te veel ongevallen op bouwplaatsen. Geel is een van de best zichtbare kleuren. Zowel overdag als 's nachts biedt deze kleur voldoende contrast, ook bij de stoffige omstandigheden op bouwplaatsen. De kleur is bij uitstek geschikt als waarschuwingskleur die gevaren aangeeft. Zowel arbeiders als derden kunnen zo machines op bouwplaatsen herkennen, waardoor ongevallen worden voorkomen.Reden 2: Wie heeft het uitgevonden?
Voorloper hierbij was Caterpillar. Aan het begin van de 20e eeuw waren hun bouwmachines nog grijs, omdat deze vooral militair werden ingezet. Men zag echter in dat de bouwmachines een signaalkleur moesten hebben vanwege een hogere veiligheid op de straten. Aldus besloot men in 1931 om de kleur geel te gebruiken. Een neveneffect hiervan was de branding: De gele machines trokken de aandacht, ze vielen op en men herinnerde zich de fabrikant. En daarom duurde het lang totdat andere fabrikanten volgden.Caterpillar gebruikte de kleur Hi-Way Yellow tot 1979. Sindsdien rijden de bouwmachines in een iets zachtere en optisch meer aansprekende kleur Caterpillar Yellow rond. En natuurlijk is deze kleur als merkteken wettelijk beschermd. Sinds 1989 zijn de kleuren zwart en geel ook in het moderne Cat-logo geïntegreerd.
Reden 3: Cultuur en psychologie
Geel is al sinds vele jaren de standaardkleur voor bouwmachines, waardoor mensen de kleur geel vaak associëren met het bouwvak. Vandaar dat er ook culturele redenen zijn om graafmachines geel te maken. En kinderen worden er al mee grootgebracht. Of hebt u al eens een speelgoedbouwmachine gezien die niet geel is?Bovendien houdt psychologie ons voor de gek, zodat we niet-gele graafmachines nauwelijks waarnemen. Dit psychologische fenomeen wordt selectieve waarneming genoemd, waarbij men slechts bepaalde aspecten uit de omgeving waarneemt en andere negeert. Het fenomeen is het resultaat van de grenzen aan onze cognitieve capaciteiten, want we kunnen eenvoudigweg niet alle informatie tegelijkertijd verwerken. Dit effect kan verder worden versterkt door onze ervaringen en psychologische effecten als bevestigingsdrang of zichzelf vervullende voorspellingen. Want de mens heeft de neiging om dingen waar te nemen op een manier die zijn bestaande overtuigingen bevestigen, terwijl tegelijkertijd ontkrachtende informatie wordt genegeerd. Daarom worden we door de combinatie van culturele invloeden, vroege jeugdervaringen en onze psychologische biologie er vast van overtuigd: Een graafmachine moet geel zijn.
Reden 4: Meer dan driekwart van alle graafmachines is geel
De kleur van een bouwmachine hangt vooral af van de fabrikant. Hierbij laten we in het kader van de selectieve waarneming even buiten beschouwing dat er bouwbedrijven zijn die hun machines speciaal laten maken met kleur van het Corporate Design van hun onderneming.Wie werkzaam is in de bouwsector kent de Yellow Table (de gele tabel) van de KHL Group. Elk jaar worden in de mei/juni-uitgave van de International Construction de 50 grootste bouwmachinefabrikanten gepubliceerd, op basis van hun omzet in het vorige jaar. En ja, daadwerkelijk heet dit gegevensoverzicht Yellow Table – alweer de kleur geel.
Als we alleen kijken naar fabrikanten van graafmachines en als we de Yellow Table filteren op mini- en midigraafmachines tot 13 t en grote graafmachines van meer dan 13 t, vallen 28 van de 50 ondernemingen in deze categorie. En als we de afzonderlijke marktaandelen combineren met de corporate-kleur van de bouwmachineonderneming, blijkt dat meer dan driekwart van alle in 2022 verkochte graafmachines geel was. Om precies te zijn: 76,2%. Oranje of rood was op grote afstand de tweede kleur (11,9%), gevolgd door wit of grijs (6,2%) en groen of blauw (5,8%). Deze trend komt ook terug op de markt voor gebruikte machines. Bij Surplex waren in 2022 eveneens 71% van de verkochte gebruikte graafmachines van topfabrikanten geel.
