MAS: Het Stapelhuis van Neutelings Riedijk Architecten

De bouw van het MAS | Museum aan de Stroom is voltooid. In mei 2010 precies tien jaar nadat ‘het Stapelhuis’ van Neutelings Riedijk Architecten als winnend ontwerp werd gekozen, is het gebouw opgeleverd.
In 2000 schreef het Antwerpse stadsbestuur een internationale architectuurwedstrijd uit voor het ontwerp van een nieuw stadmuseum. Van de 55 inzendingen genoot ‘het Stapelhuis’ van Neutelings Riedijk Architecten de voorkeur van de jury als ontwerp voor het MAS | Museum aan de Stroom.

Het MAS: een toren vol geschiedenis

Het concept van Neutelings Riedijk Architecten past perfect bij het Eilandje in het noorden van Antwerpen. De zestig meter hoge toren met tien reusachtige natuurstenen koffers refereert aan de vroegere pakhuizen in de oude havenbuurt. In het gebouw wordt de geschiedenis van Antwerpen en de wereld als het ware opgestapeld. De MAS-boulevard geeft een uniek uitzicht op het middeleeuwse stadscentrum, de haven, de Schelde en de nieuwe stad. Voor de ogen van de bezoeker ontplooit er een nieuw stuk geschiedenis.

Niet-alledaagse materialen, voor een niet-alledaags museum

De buitengevel van het gebouw en de vloeren, wanden en plafonds aan de binnenkant zijn volledig bekleed met rode Indische zandsteen uit Agra (Noord-India). De handgekliefde stenen benadrukken de monumentale uitstraling van het museum. Door het in verstek aan elkaar lijmen van de stenen, lijkt het alsof het gebouw uit een massief blok zandsteen is gehouwen. De vier kleurschakeringen van de natuursteenplaten zijn op basis van een computergestuurd patroon over de gevel verdeeld.

De natuurstenen koffers/containers zijn niet zomaar op elkaar gestapeld, maar zijn telkens een kwartslag gedraaid. Daardoor ontstaat een reusachtige wenteltrap. De MAS-boulevard vormt zo een publieke stadsgalerij, de route langs roltrappen naar de negende verdieping biedt telkens een ander zicht op Antwerpen.

De MAS-boulevard is afgeboord met een reusachtig gordijn van gegolfd glas uit Italië. Het glas geeft de bezoeker niet alleen een zicht op de vier windstreken vanuit het museum maar gunt de wandelaar buiten ook een blik op wat er zich in het museum afspeelt. Doordag gegolfd glas sterker is dan vlak glas moesten er geen raamkozijnen geïnstalleerd worden.

Om het monumentale torenvolume te verzachten is er een patroon van metalen ornamenten als een voile over de gevel aangebracht. Op de buitengevel hebben de ornamenten de vorm van handjes, het symbool van Antwerpen. Binnenin doorbreken metalen medaillons, ontworpen door schrijver Tom Lanoye en grafisch ontwerper Tom Hautekiet, de rode natuurstenen oppervlakte.

Meer dan een museum, een ontmoetingsplaats

Door te kiezen voor een gebouw in de hoogte, wordt er ook stedelijke ruimte gecreëerd voor evenementen en openluchttentoonstellingen. Zo maakt het museumplein met het mozaïek ‘Dead Skull’ (dat nog in aanbouw is) van hedendaags kunstenaar Luc Tuymans integraal deel uit van het ontwerp.

Het museumcafé STORM op het gelijkvloers is de nieuwe ‘place to be’ op het Eilandje. Op de negende verdieping bevindt zich het MAS-restaurant ’t Zilte van tweesterrenchef Viki Geunes met aansluitend een panoramisch terras en feestzaal.

Het MAS in cijfers
• hoogte:
   o dakopbouw: 65 meter
   o dakterras: 62 meter
• zwaarste spant in één stuk geplaatst: ± 60 ton
• grootste funderingspalen hebben een draagkracht van ± 750 ton
• verdiepingen: 10
• investeringsbudget: 56 000 000euro
• bouwbudget: 33 500 000 euro
• totale grondinname (museum, paviljoenen, plein en alle ruimte rondom in rode steen): 6 600 m²
• grondinname museum: 1 498 m²
• grondinname paviljoenen + overkappingen tussen paviljoenen: 1 123 m²
• mozaïek ‘Dead Skull’ van Luc Tuymans: 1 600 m²
• tentoonstellingsruimte: ca. 5 716 m²
• MAS-boulevard: ca. 2 155 m²
• duurtijd wandeling van gelijkvloers naar negende verdieping via roltrappen: ± 5 minuten
• onthaalruimte: 300 m²
• museumshop: 300 m²
• museumcafé STORM: 150 m²
• museumrestaurant ‘t Zilte: 230 m²
• panoramazaal: 230 m²
• collectiestukken: 470 000
• aantal handjes op de gevel: 3 185
• eerstesteenlegging: september 2006
• hoogste punt: oktober 2008
• oplevering gebouw: februari 2010
• opening: 17 mei 2011