Volgens de huidige berichtgeving werd bij de renovatie van Grenfell Tower, het appartementsgebouw dat afbrandde in Londen, vorig jaar een goedkopere gevelbekleding gekozen boven een vuurbestendige. In onze regelgeving wordt gevraagd om, afhankelijk van de hoogte van het gebouw, materialen te gebruiken die een bepaalde classificatie hebben op vlak van hun reactie bij brand. Minerale isolatiematerialen zoals glaswol en rotswol verspreiden minder snel het vuur in vergelijking met kunststofschuimen (PUR, PIR, EPS, ...) maar in functie van het garanderen van de brandveiligheid van hoge woontorens, kan je het materiaalgebruik niet loskoppelen van een doordacht ontwerp en voorzorgsmaatregelen. VIBE vzw legde haar oor te luisteren bij architect Etienne Hoeckx en brandexperte Dorien Aerts en noteerde enkele belangrijke adviezen.
Rampen zoals deze in Londen tonen meer dan ooit onze kwetsbaarheid ten aanzien van brand. Dit geldt in het bijzonder voor woontorens, waar we met velen samen zijn. Tot overmaat van ramp brak de brand ’s nachts uit, waardoor tal van bewoners te laat gealarmeerd werden. Via onze wetgeving wordt op verschillende manieren getracht om de veiligheid in onze gebouwen te garanderen. Spijtig genoeg kunnen de meeste maatregelen slechts worden opgelegd bij nieuwbouw, of bij ingrijpende uitbreidingen en aanpassingen van bestaande gebouwen. Brandveiligheid van gebouwen is gebaseerd op een pakket aan maatregelen die zowel aandacht hebben voor het gebouw, de gebruikers en de veiligheidsdiensten.
Met betrekking tot het gebouw is het belangrijk om de structurele integriteit van het gebouw te kunnen garanderen, maar ook om de verspreiding van de brand binnen het gebouw zo lang als mogelijk uit te stellen. Het indijken van de brandverspreiding – of compartimentering – is uitermate belangrijk om de veiligheid van de gebruikers te bewaken. Een goed uitgevoerde compartimentering zorgt ervoor dat mensen in hun wooneenheid kunnen blijven tot aan de tussenkomst van de brandweer – een strategie die ook in Grenfell Tower zou zijn toegepast. Deze “defend-in-place” strategie wordt ook in ons land ingezet, met name voor doelgroepen met beperkte zelfredzaamheid, zoals woonzorgcentra of ziekenhuizen. Goede informatie aan de bewoners, en regelmatige evacuatieoefeningen zijn ook een absolute noodzaak. In het beste geval worden er een aantal bewoners in het gebouw specifiek opgeleid om bij brand de evacuatieprocedure te ondersteunen. Bij Grenfell zouden de bewoners de instructies hebben gekregen om in hun appartement te blijven, terwijl in het gebouw wellicht niet voldoende brandveiligheidsmaatregelen genomen zijn om zo'n defend-in-place strategie toe te passen.
Verder moet ook vermeden worden dat brand zich kan verspreiden langs de buitenzijde van het gebouw. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren via de ramen, die relatief snel bezwijken. Vaak zien we uitslaande vlammen door de ramen, doordat de vuurhaard op zoek gaat naar extra zuurstof. Hierbij ontstaat het risico dat de brand zich verder verspreidt naar de bovenliggende verdiepingen. In onze wetgeving is daarom een maatregel vastgelegd dat er een lengte van 1 meter nodig is (met EI60) tussen openingen. Dit mag een verticale afstand zijn, maar deze afstand kan ook gerealiseerd worden door middel van terrassen.
Tot slot moet vermeden worden dat de brand zich ìn de structuur kan verspreiden, bijvoorbeeld via de isolatie in de spouw. Hiertoe is het belangrijk dat men – zowel bij nieuwbouw als renovatie – geschikte isolatiematerialen gebruikt die de brandverspreiding onmogelijk maken. Hoewel het te vroeg is voor conclusies, wordt er momenteel vanuit gegaan dat de keuze voor ongeschikte isolatiematerialen in een recente renovatie de snelle brandverspreiding in Grenfell veroorzaakt heeft. In onze regelgeving wordt daarom gevraagd om – afhankelijk van de hoogte van het gebouw – materialen te gebruiken die een bepaalde classificatie hebben op vlak van hun reactie bij brand. Minerale isolatiematerialen zoals glaswol en rotswol hebben een betere reactie bij brand dan kunststofschuimen (PUR, PIR, EPS,..).
Naast de bescherming van het gebouw, kunnen we ook andere maatregelen nemen om de bewoners veilig te laten evacuaeren. Met name in woningen, waar men ’s nachts relatief onbeschermd is tegen brand, is rookdetectie een absolute noodzaak. In Vlaanderen is het reeds verplicht om in huurwoningen rookmelders te voorzien. De regelgeving verschilt hierin van gewest tot gewest. Vreemd genoeg is het nergens in België verplicht om rookdetectie te voorzien in de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw. Nochtans stelt men vaak vast dat rook zich snel verspreidt door het trappenhuis, zoals ook in Grenfell. Bovendien is rookdetectie een zeer goedkope oplossing die een snelle alarmering van de bewoners en de hulpdiensten mogelijk maakt.
Hoewel we de klok niet meer kunnen terugdraaien, moeten we als maatschappij lessen trekken uit rampen zoals deze in Grenfell. Niet enkel in het Verenigd Koninkrijk, maar overal in Europa zal men nu nadenken over hoe men de brandveiligheid in (woon)gebouwen kan verbeteren.
Meest gelezen
- Bouw & Wonen Partners:
