Van onder tot boven bestaat de nieuwe Hangar 7 van het vliegveld Salzburg uit doorlopende brandbestendige glasplaten van Schott Jenaer Glas. Het multifunctionele gebouw doet onder meer dienst als onderdak voor de historische vliegtuigverzameling van het Oostenrijkse stuntvliegersteam Flying Bulls en als galerie, horecagelegenheid, kantorencomplex en congrescentrum.
Atelier Volkmar Burgstaller uit Salzburg maakte het ontwerp in opdracht van Red Bull. De frisdrankfabrikant en eigenaar van de Flying Bulls uit Fuschl am See wilde zoveel mogelijk glas zien in zo weinig mogelijk staal.
Waagner Biro uit Wenen bedacht de staalconstructie. De hangar moet de indruk wekken van een vliegtuigvleugel. De architect bedacht daarvoor een koepelvormige ellips die licht over de lengteas is gekanteld en in de grond lijkt te zakken. Deze vorm levert volgens de architect het grootste nuttig oppervlak op. De koepel overspant zonder ondersteuning een meer dan 14 meter hoge ruimte van ruim 67 meter breed en 100 meter lang.
Onder de koepel hangt de Skybar, een constructie met wanden en vloer uit glas. Het noordelijke deel van de ellips is schuin naar binnen weggesneden waardoor een ‘venster’ van 350 vierkante meter ontstaat dat uitkijkt op de taxi- en start/landingsbaan van het vliegveld. Twee ronde glazen kantoor- en horecatorens van vijf verdiepingen hoog zijn deels in het zuidoostelijke deel van de hangar gebouwd. De bruggen en galerijen tussen de torens verstevigen mede de hoofdstructuur. Tussen de torens zit de hoofdingang naar de expositie- en cateringruimten.
De verhouding tussen het glas en het staal vergde veel rekenwerk. Volgens de calculaties mocht de diameter van het stalen buiswerk niet meer dan 406 millimeter meten. Aan de hand van de becijferingen werd het ontwerp aangepast zoals bijvoorbeeld de plek waar de torens en de ellips samenkomen.
Ook aan de constructie van de overhang ging veel rekenwerk vooraf, evenals aan de bovenkant van de koepel. De problemen die daar werden verwacht zijn opgelost met een geometrische ophanging die de Skybar ondersteunt. Elders in de structuur verstevigen horizontale ringen en opvulstukken de radiale draagconstructie.
De koepel bestaat uit gelamineerd veiligheidsglas dat is gevat in vlakke staaldelen die aan de draagconstructie zijn gelast. De grootste platen meten 5 bij 2 meter en zijn ook de grootste die Schott tot nog toe leverde. Met hun afmetingen naderen zij de grenzen van wat op dit moment technisch mogelijk is.
Het glas is aan de buitenkant voorzien van een zonwerende laag. De twee ronde torens hebben een dubbele glazen schil. De binnenste bestaat uit isolatieglas met een zonwerende laag die de warmte reguleert. De afzonderlijke ruiten vullen zonder verdere ondersteuning de ruimte tussen de vloer en het plafond. De ruimte tussen de binnenste en de buitenste ring is geventileerd en voorzien van jaloezieën. De opbouw van de buitenste ring is identiek aan die van de binnenste.
Wet en regel schrijven een brandcompartimentering voor tussen de glastorens en de hangar. Opdrachtgever en architect wilden die uit glas laten bestaan. De uitwerking leverde evenwel problemen op omdat op de plek van de brandcompartimentering de façade overhangt. De glazen compartimentering kon die buiging niet volgen, omdat de gewelfde vorm in de loop van de tijd schade aan de constructie zou kunnen veroorzaken.
Rekening houdend met de buiging en de horizontale opeenvolging van veelhoeken kregen de ruiten de vorm van afgeknotte diamanten. Daardoor lopen de verbindingen niet parallel, terwijl de ruiten met de façade mee naar buiten lijken te buigen. Dat effect wordt groter naarmate de buiging toeneemt.
De afdeling Special Float Glass van Schott Jenaer Glas leverde het brandbestendige glas voor het project. Daarvoor gebruikte de fabrikant de variant Pyran S borosilicate.
Het brandcompartiment heeft een plafondhoogte van 3,40 meter, het glas is gemonteerd zonder verticale profielen. De steunen zijn in de vloer verwerkt. Het project vergde zo’n 20 ton van het 10 millimeter dikke gelamineerde dubbelglas op basis van Pyran S.
Andere glazen bouwdelen werden met een sjabloon in vorm gesneden. Schott moest de machines deels aanpassen voor de productie van het vlakglas en voor de harding en laminering.
Meer over Architectuur
- Bouw & Wonen Partners:
