Geld voor historische vesting Sint-Petersburg

Prins Willem-Alexander en prinses Máxima doen de Russen de restauratie van een deel van de Petrus en Paulus Vesting cadeau. Voor 350.000 euro zijn de ruimtes helemaal opgeknapt en kunnen ook dienst doen als expositieruimte.

Het kroonprinselijk paar bezoekt het jarige Sint Petersburg en onthult op 23 september een bronzen plakkaat bij de opgeknapte kazemat en het ondergrondse gangenstelsel. Het is trouwens niet voor het eerst dat Holland op deze historische plek letterlijk een steentje bijdraagt.

Tsaar Peter de Grote legde zelf op 16 mei 1703 de eerste steen op de plek waar de vesting is gebouwd. “De kazemat loopt onder de muur van een van de zes bastions langs de rivier de Neva en is daarmee het oudste stenen gebouw van de stad. Juist op deze plek liggen veel historische banden met Nederland. Zo hebben Hollandse ambachtslieden geholpen met de opbouw en loopt nog steeds een Nederlands kanaal dwars door het complex”, licht R. van Lanschot toe. De diplomaat is betrokken bij de keus van het cadeau en de realisatie ervan.
De Petrus en Paulus Vesting bestaat uit zes bastions en geldt als belangrijke toeristische trekpleister. In het hart van het museumcomplex staat een kathedraal – met oer-Hollandse torenspits – waar veel tsaren liggen begraven. Verder bevat de vesting een gevangenis, het oude Muntgebouw en historische kazernes en woonhuizen. De kazemat wordt vanaf eind deze maand opengesteld voor het publiek na eeuwenlang ontoegankelijk te zijn geweest.
Willem-Alexander en Máxima bezoeken de stad ter ere van het 300-jarig bestaan en ‘overhandigen’ namens Nederland het nationaal geschenk in de vorm van de restauratie. Het is een cadeau dat niet zonder slag of stoot tot stand kwam. Voor 350.000 euro zijn de ruimtes helemaal opgeknapt en kunnen ook dienst doen als expositieruimte.
De Russische aannemer Mai voerde het werk uit en het trendy ontwerpbureau van Anton Galin zorgde voor de inrichting van de 95 meter lange ondergrondse gangen en de 7,5 metershoge kazemat. Het gewelfde dak en de vreemde hoeken zorgden voor extra hoofdbrekens.
“De eerste complicatie vormde het puin ruimen. Door de ligging vlak langs de rivier, kampen de gangen al eeuwen met grondwaterproblemen. Een goedkope oplossing was dat deel vol te storten met puin en af te dekken met een dikke laag cement. Negentig trucks waren nodig om de metershoge laag te verwijderen”, schetst Van Lanschot. “Bijzonder is wel dat tussen het puin oude hamers, Goudse pijpen, aardewerk en een menselijk bot zijn gevonden.” De plafonds waren bedekt met dikke lagen schimmel en grote vochtplekken.
In april kon pas worden begonnen met de feitelijke restauratie, die vooral uit het herstel van het metselwerk en de eeuwenoude bakstenen. Bij de inrichting is vooral aandacht besteed aan de lichtinstallatie en de bouw van een podium.

Grachtengordel
Peter de Grote was zeer gecharmeerd van de Hollandse republiek en bezocht in de Gouden Eeuw onder meer Zaanstad en Amsterdam. Hij nam de Amsterdamse grachtengordel als basis voor de stadsplattegrond van ‘zijn’ nieuwe stad. Het verhaal is dat hij persoonlijk toezicht hield op de voortgang van de bouw van de bastions en zich intensief bemoeide met de architectonische vormgeving. De bouw was volgens de laatste militaire inzichten en de muren zijn op enkele plekken 20 meter dik. Zo’n twintigduizend mensen zouden betrokken zijn geweest bij de bouw.
De tsaar tekende zelf de plattegrond en hield daarbij rekening met het bestaande eiland langs de kust. Hij kreeg daarbij hulp van de Nederlandse architect Adam Silo. Tijdens de bouw van het fort hebben meerdere Nederlandse ambachtslieden geholpen. Zo was de timmerman Herman van Bolles verantwoordelijk voor de houten bruggen en de gouden torenspits op de klokkentoren van de kathedraal.
Zijn zoon Cornelius had de supervisie bij de herbouw van het gebouw in 1760. De Nederlandse klok werd geleverd door Barend Oort Kras. Bovenop het bastion waar eeuwenlang politieke gevangenen vastzaten, stond een molen, gebouwd door Willem Hoven. De waterkracht van de molen werd gebruikt bij het slaan van munten in het Muntgebouw.