Wedstrijden en awards

Fierensblokken in Antwerpen bekroond met Prijs Wivina Demeester voor architectuur

Fierensblokken in Antwerpen bekroond met Prijs Wivina Demeester voor architectuur
Stad Antwerpen heeft met de renovatie van de iconische Fierensblokken in de Sint-Andrieswijk de Prijs Wivina Demeester 2025 voor architectuur gewonnen. Deze tweejaarlijkse bekroning van het Team Vlaams Bouwmeester zet sterk opdrachtgeverschap in de kijker en bekroont duurzame stadsontwikkeling. De jury prees de stad om haar inzet voor erfgoedbehoud, energie-efficiëntie en betaalbaar wonen binnen één project.

De Fierensblokken, ontworpen in 1939 door architect Gustave Fierens, zijn een herkenbaar voorbeeld van interbellumarchitectuur. AG Vespa gaf het complex tussen 2015 en 2023 een grondige restauratie met moderne technieken, maar met behoud van de originele stijlkenmerken. De stad wist zo het gebouw te redden van sloop en er opnieuw betaalbare huurwoningen in te voorzien, goed voor 122 moderne appartementen en nieuwe handelsruimtes.

Handelspand - Fierensblokken
Handelspand - © LUCID

Uit 24 inzendingen koos de jury het Antwerpse project als winnaar vanwege de voorbeeldige balans tussen erfgoedzorg en maatschappelijke relevantie. Schepen voor wonen Patrick Janssens benadrukte: "De Fierensblokken zijn het grootste sociale woningbouwproject uit het interbellum in de Antwerpse binnenstad. Met de doorgedreven renovatie en herontwikkeling ervan is de stad Antwerpen er niet enkel in geslaagd dit waardevolle erfgoed te behoeden voor sloop, maar eveneens de sociale waarde van het gebouwcomplex voor de lange termijn te garanderen. De 122 huurappartementen worden expliciet voorbehouden voor betaalbaar wonen."

Schepen voor wonen Patrick Janssens: "De Fierensblokken zijn het grootste sociale woningbouwproject uit het interbellum in de Antwerpse binnenstad. Met de doorgedreven renovatie en herontwikkeling ervan is de stad Antwerpen er niet enkel in geslaagd dit waardevolle erfgoed te behoeden voor sloop, maar eveneens de sociale waarde van het gebouwcomplex voor de lange termijn te garanderen. De 122 huurappartementen worden expliciet voorbehouden voor betaalbaar wonen."


Koen Kennis, schepen voor patrimonium en voorzitter van AG Vespa, vult aan: "De iconische Fierensblokken van de al even iconische Sint-Andrieswijk ondergingen een stevige renovatie door AG Vespa. Hierdoor ziet dit voorbeeld van interbellumarchitectuur een mooie duurzame toekomst tegemoet, met naast bewoning ook acht nieuwe en vooral leuke handelspanden op het gelijkvloers. Of hoe architectuur, duurzaamheid, bewoning en middenstand elkaar met de Fierensblokken vinden in een mooi buurtverhaal. En dat bewijst deze prijs al helemaal."


Renovatie

De Fierensblokken hebben nog steeds grote raampartijen, maar die zijn gerenoveerd met hoogrendementsbeglazing en nieuwe houten kozijnen. De gele baksteen werd terug eenvormig opgevoegd in originele stijl. Het nieuwe hoekpand kreeg geglazuurde bakstenen zoals het oorspronkelijke gebouw. AG Vespa verving de originele vloeropbouw en isoleerde de vloeren akoestisch.

Iedere inkomhal kreeg opnieuw gekleurde cementtegels in motief naar het origineel, en de terrazzo-trappenhallen bleven behouden. Net als de bronzen brievenbussen, huisnummers en deurbellen die voor de originele uitstraling zorgen. De oude liftkokers in gewapend glas voldeden niet meer, maar bleken bijzonder handig voor het wegbergen van brandhaspels en sfeervol uitlichten van de trappenhallen.

Appartement - Fierensblokken
Appartement © HCVA Karin Borghouts

Nieuwe impuls naar oud model

De vernieuwde appartementen en commerciële handelsruimtes bezorgen de Sint-Andrieswijk een nieuwe impuls naar oud model. Aanleiding voor dit project was de vaststelling dat sociale woningbouwprojecten met erfgoedwaarde niet kunnen worden gerenoveerd binnen het financieringsplafond van een woonmaatschappij. Daardoor dreigde de afbraak. Stad Antwerpen kocht daarom in 2009 het complex van Woonhaven over, opdat de erfgoedwaarde in ere hersteld en bewaard kon worden. Door bovendien 122 budgethuurwoningen te realiseren voor een doelgroep die financiële moeilijkheden ondervindt op de private huurmarkt, blijft ook de sociale waarde van het complex gegarandeerd.

Mix van wooneenheden

In de realisatie is gezocht naar een mix van woongelegenheden: zowel studio's met collectieve gedeeltes als appartementen met 1, 2 en 3 slaapkamer(s). De plannen brachten het aantal wooneenheden terug van 194 naar 122, met als gevolg dat een gedeelte van de appartementen groter is geworden, tot 120 m².

Na de renovatie kwamen de appartementen stapsgewijs in verhuur, volgens het principe van budgethuren, waarbij de focus ligt op een aantal specifieke doelgroepen zoals starters, doorstromers van de sociale huurmarkt en eenoudergezinnen. Afgelopen voorjaar verhuisden de laatste huurders naar de nieuwe appartementen.

Toegangspoort - Fierensblokken
Toegangspoort © HCVA Karin Borghouts

Commerciële ruimtes als impuls voor de wijk

Op het gelijkvloers zijn acht casco handelspanden voorzien, variërend in grootte tussen 100 en 247 m². Door het gebruik van grote ramen geven de commerciële ruimtes een doorkijk vanuit de straatzijde naar het binnenplein. Eind 2023 openden in de vier handelspanden aan de Kronenburgstraat een bakkerij, wijnbar, ijsjeszaak en een koffiebar. De vier panden aan de Nationalestraat werden sinds 2024 ingenomen door een interieurwinkel en kledingszaak, zeer recent kregen zij het gezelschap van een juwelier en shop met creatieve kaartjes en prints. De invulling van die laatste twee commerciële ruimtes vormt het sluitstuk van de renovatie van de Fierensblokken.