Volgens Europees Commissaris voor Tewerkstelling, Sociale Zaken en Gelijke Kansen Vladimir Spidla is er geen enkele reden om de grenzen nog langer gesloten te houden voor arbeidskrachten uit de nieuwe EU-lidstaten. In het Maandaginterview in De Morgen maakt hij brandhout van de argumenten die de Belgische regering gebruikt om de overgangsperiode voor onbepaalde tijd te verlengen. "Het zijn valse argumenten", zegt Spidla ferm.
Hoewel de Commissaris benadrukt dat hij de beslissing van de individuele lidstaten moet respecteren geeft hij te kennen dat de grenzen wat hem betreft zo snel mogelijk open moeten. Dat de Belgische regering, in tegenstelling tot buurland Nederland, waar de grenzen op 1 januari volgend jaar opengaan, toch besloten heeft de overgangsperiode te verlengen en de arbeidsmarkt alleen te openen voor een beperkt aantal knelpuntberoepen betreurt hij zeer. "Niet de grenzen openstellen leidt tot sociale wantoestanden, wel ze gesloten houden."
De schrijnende omstandigheden waarin Oost-Europese werknemers hier illegaal tewerk worden gesteld zijn nochtans de voornaamste reden waarom ons land de arbeidsmarkt nog een poosje wil afschermen voor mensen uit de nieuwe lidstaten. De regering vindt het verstandiger eerst werk te maken van een sluitend registratiesysteem, betere controles en een aantal bijkomende flankerende maatregelen. "Alleen zo kunnen misbruiken aangepakt worden", zegt minister van Werk Peter Vanvelthoven (sp.a) daarover.
Spidla haalt die argumenten krachtig onderuit. "Men spreekt over sociale dumping, schijnzelfstandigen en zwartwerk, maar die zaken hebben op zich geen enkel verband met het vrij verkeer van werknemers", zegt hij overtuigd. "Dat zijn toestanden die er altijd zijn, of een Poolse arbeider hier nu legaal kan komen werken of niet. Malafide bedrijven proberen hun voordeel te doen door de sociale wetgeving te ontduiken. De slachtoffers zijn vaak mensen die zeer kwetsbaar zijn. Het is bijna een moderne vorm van slavernij." En ook: "De wetgeving laat veel achterpoortjes open en dat werkt schimmige constructies in de hand. De overgangsmaatregelen hebben die tendens nog versterkt."
We moeten werken aan een nieuw controlesysteem, de samenwerking tussen de Europese inspectiediensten versterken en de wetgeving verbeteren, vindt ook Spidla. Maar dat mag niet als argument gebruikt worden om de Oost-Europeanen nog langer te weren van onze arbeidsmarkt.
Behalve dat de Oost-Europeanen, die jarenlang achter het IJzeren Gordijn hebben geleefd en nu deel uitmaken van een verenigd Europa maar hier niet mogen komen werken, het als een vernedering ervaren, doet ons land er ook zichzelf nadeel mee, waarschuwt Spidla. "Het openen van de grenzen leidt tot economische groei en een daling van de werkloosheid. Neem Groot-Brittannië als voorbeeld. De werknemers die daar gekomen zijn, hebben jobs gecreëerd voor anderen. Werk creëert werk."
Dat de socialisten dat verhaal moeilijk verkocht krijgen aan de Belgische werknemer die bang is dat de Poolse loodgieter zijn baan komt inpikken is voor Spidla niet nieuw. "Toen Spanje bij de Europese Unie kwam, waren de mensen ook bang om hun werk te verliezen. Maar het is duidelijk dat België na het openen van de grenzen niet overspoeld zal worden door Oost-Europeanen." Daarvoor evolueert de situatie in Oost-Europa te gunstig, zegt Spidla. "De economie groeit enorm, de werkloosheid daalt, de gezondheidsvoorzieningen zijn goed uitgebouwd en er is een aangepast stelsel van sociale bescherming. Er zijn in Oost-Europa geen structurele en dwingende redenen die hele bevolkingsgroepen ertoe aanzetten om te migreren. Als de levenskwaliteit een aanvaardbaar niveau heeft bereikt zijn mensen niet snel geneigd te vertrekken."
