Kroonstuk
Laatst hoorden we het hele levensverhaal van een van onze opdrachtgevers. Een markante persoonlijkheid die vanaf jongs af aan al continue met natuur bezig was. Hij woonde met zijn ouders op het platteland waar hij als peuter de hele dag in de aarde wroette. Eenmaal op de basisschool keek hij vooral door het raam van het klaslokaal naar buiten. Het ontwerpen van een ecologisch woonhuis werd het kroonstuk op zijn overtuiging dat het beter en gezonder kon. We leerden ook over de tegenslagen in zijn leven en dat dit huis zijn een eigen plek werd, waar hij helemaal zichzelf kon zijn.
Niet de makkelijkste
Particuliere opdrachtgevers zijn door de emotionele betrokkenheid niet altijd de gemakkelijkste opdrachtgevers voor bedrijven. Er worden soms irrationele beslissingen genomen, die voor de technisch goed onderlegde adviseurs vaak maar moeilijk bij te benen zijn. Wat zou het toch veel verhelderend zijn als zij van iedere opdrachtgever, en wellicht ook van elkaar, het levensverhaal kenden.
Bouw of architectuur
Vitruvius stelde dat architectuur op drie principes steunt: schoonheid, stevigheid en bruikbaarheid. Waarbij niet een, de andere overheerst. De vraag is dan natuurlijk: wie bepaalt wat schoonheid is?
‘Kun je alvast een schetsontwerpje maken’, wordt architecten vaak gevraagd bij een eerste gesprek. Ons antwoord is dan meestal dat dat niet kan. Ik heb geleerd tijdens mijn marketingstudie nooit ‘nee’ te verkopen, maar in dit geval vind ik het legitiem: waarom zou een architect na 1 afspraak en een programma van eisen (5 kamers, veel licht en energiezuinig) zomaar precies jouw droomhuis kunnen schetsen. Ik zou het als opdrachtgever eigenlijk een belediging vinden: ben ik zo doorsnee?
Echt architectenwerk gaat om die onderliggende dromen, wat je drijft, je overtuigingen en waar je echt om geeft. Bij ecologische architectuur geldt dat nog meer. Het is de kunst dat boven te krijgen EN om daarmee te ontwerpen. Wij merken dat onze opdrachtgevers een innerlijke drang hebben om een betere wereld te creëren: schoner, gezonder, meer in evenwicht zowel sociaal als ecologisch. Ze houden ook van mooie moderne technieken en zijn digitaal georiënteerd. Ze kiezen daarom voor het bouwen met natuurlijke materialen, maar wel gewoon met wasdroger, en chique kookeiland en een elektrische laadpaal.
Op een van onze woningen zagen we laatst deze letters op de muur verschijnen: Joie de Vivre, ‘vreugde van het leven’. Als architectenbureau besef je weer: bouwen is zoveel meer dan stenen stapelen.
STARchitect
Volgens de TU Delft is architectuur: ‘Creating an inspiring and sustainable living environment.’ Wil de architectuurstudent geen STARchitect meer worden? Of is de duurzame architect die gericht is op de gebruiker juist de nieuwe STARchitect?
De gebruiker denkt emotioneel en wil een duurzaam gebouw: dat het zowel lang mee gaat, als dat het een duurzame relatie met de omgeving (natuur) en gebruikers heeft.
Zelfbouw
Dat de opdrachtgever bepaalt, beseffen ook steeds meer gemeenten: in de Vossenpels, in de Waalsprong (tussen Arnhem en Nijmegen) bijvoorbeeld, mogen opdrachtgevers zelf hun kavelgrootte, hun architectuur en materiaalkeuze bepalen. Uit onderzoek van de ontwikkelende maatschappij GEM bleek overigens dat ¾ van de geïnteresseerde zelfbouwers in Plantjevlag een ecologisch woonhuis prefereerde.
Logisch, want wanneer je dan echt een huis voor jezelf mag ontwerpen, maak je heel andere afwegingen dan: ‘kosten, investering, terugverdientijd, verkoopwaarde’. Je bedenkt: ‘wat vind ik waardevol, welke voetafdruk laat ik achter, wat communiceer ik met mijn keuzes.’ Maar ook: ‘wat vind ik de fijnste plekken in huis? Hoe voel ik me het meest thuis?’ En de praktische lange termijn vragen: ‘hoeveel kost me het onderhoud, de energievoorziening, hoe zit ik hier als ik ouder word?’
De antwoorden op al deze vragen komen op de ontwerptafel van de architect. Nu kan hij al een veel betere eerste schets maken. Dat deze antwoorden vooral gedaan zijn op basis van emoties, maakt de Vossenpels straks overigens een bijzonder interessante woonwijk!
NOT-architecten
“ZUS (Zones Urbaines Sensibles) bouwt een brug met crowdfunding, waarbij iedereen een plank krijgt met zijn naam, trouwdatum of andere boodschap erop gegraveerd, op de Luchtsingel in Rotterdam.” Als dat geen emotie is…
Deze zogenaamde NOT-architecten (geen architectuuropleiding, wel ontwerpen en bouwen) hebben duidelijk een toegevoegde waarde door de focus op de emotioneel gedreven eindgebruiker. (ZUS heeft overigens wel werknemers met een architectenopleiding in huis.)
Foto: Design at News
Vrouwen
Architectuur is een van de 7 kunsten. Wat maakt dan de schoonheid van een gebouw? Nou, niet de rationele overwegingen in ieder geval. Ken je een andere kunst die rationeel tot stand is gekomen? Wat kunst echt mooi maakt is wanneer het iets met je doet, het je raakt. Kunst is pure emotie. Architectuur is verstilde emotie.
Dus het is goed dat er verhalen loskomen aan de ontwerptafel, dat er gespard wordt, af en toe gezucht, gehuild en geschaterd wordt. Dit maakt dat de bouw zich ontwikkelt. Dat er naar nieuwe mogelijkheden wordt gezocht om zo gebruikers gericht en zo ecologisch mogelijk te bouwen, dat past in deze tijd.
Dus opdrachtgevers laat je emoties de vrije doorgang. Het is niet omdat ik een vrouw ben, maar omdat het ervoor zorgt dat een gebouw jullie echte thuis wordt en de bebouwde omgeving een heel stuk gezonder.
Het zou wellicht toch ook helpen als er meer vrouwen in de bouw werkten…
