Steeds meer bedrijven moeten op platte daken periodiek, vaak kortdurende, werkzaamheden uitvoeren. Misschien daardoor lijkt het dak, wat betreft de verantwoordelijkheid voor veiligheid een soort niemandsland.
Niet zelden voelt niemand zich verantwoordelijk voor het treffen van voorzieningen tegen valgevaar. Volgens Han de Knegt kan hierin een minder ingrijpend systeem van beveiliging wellicht verbetering brengen. Hij heeft onder het motto ‘Het wordt drukker op het dak’ al eerder in Cobouw geschreven over het valgevaar bij het onderhoudswerkzaamheden op platte daken.
Passende voorzieningen tegen valgevaar – bijvoorbeeld hekwerk of een integraal valbeveiligingssysteem – behoeven in de regel bevestiging in de constructie van het dak. Daarom ligt het voor de hand dat de gebouweigenaar of beheerder daarvoor verantwoordelijk is.
De Arbowet gooit echter roet in het eten. Die zegt namelijk, dat de werkgever moet zorgen voor de veiligheid. Let wel, iedere werkgever, dus de werkgever van de loodgieter, de dakdekker, de glazenwasser, de installatiemonteur (van luchtbehandeling, gsm, bliksembeveiliging, zonwering, zonnepanelen, gevelinstallatie) en zelfs van de tuinman (bij sedumdaken). Pas als de gebouweigenaar eigen medewerkers op het dak laat werken, bijvoorbeeld om het dak te inspecteren, is hij door de Arbeidsinspectie aan te spreken op veiligheidsvoorzieningen. Dit speelt onder andere bij woningcorporaties en andere grote beheerders met eigen inspecteurs. Gelukkig kunnen we vaststellen dat veel van dit soort organisaties nu serieus met deze materie bezig zijn.
Veiliger
Tot op heden wordt vaak gekozen voor individuele dakankers. Deze zijn minstens 4 meter van de dakrand geplaatst en worden in de regel in de dakconstructie opgenomen. De betrokkene moet zich aan het eerste anker, zo dicht mogelijk bij de toegang van het dak, vastzetten (met harnasgordel en leeflijn) en regelmatig van anker wisselen. Het door Aboma+Keboma voorgestelde alternatief bestaat uit een doorgaande steigerbuis op circa 2 meter van de dakrand; op circa 0,5 meter boven dak, zodat hij vanaf maaiveld niet is te zien (wens architecten). Deze buis is de grens tussen de veilige en onveilige zone en kan bij overschrijding worden gebruikt voor het aanhaken van een veiligheidsgordel; mits de constructie voldoende weerstand biedt tegen de optredende verticale en horizontale belasting (zie tekening).
Onderstaand geef ik een aantal voordelen ten opzichte van individuele dakankers.
- Bij het systeem met de steigerbuis is het gebruik van een veiligheidsgordel alleen verplicht indien betrokkene op die laatste 2 meter moet zijn. Dat zal maar af en toe het geval zijn. Op dak lopen of werken is dus vaak mogelijk zonder een veiligheidsgordel te gebruiken;
- Het gebruik van een veiligheidsgordel is aantoonbaar meer gedisciplineerd indien betrokkene het valgevaar zichtbaar ondervindt. Op een afstand van 2 meter van de dakrand is dit veel meer het geval dan op 4 meter. Er moeten op deze grens, tussen de veilige en onveilige zone, wel waarschuwingsborden of pictogrammen worden geplaatst;
- Een harnasgordel is lastig aan te trekken, zeker als je rekening moet houden met kleding en werkkleding (regenkleding, doorwerkjas e.d.). Bij het systeem met de steigerbuis kun je volstaan met een heupgordel, omdat over de dakrand vallen niet mogelijk is vanwege de vaste lijn van 2 meter (vast onderdeel van de gordel) die aan de buis is aangepikt.
Dit systeem heet gebiedsbegrenzing en is genormeerd in NEN-EN 354 (de gordel in NEN-EN 358).
- Het werken met leeflijnen en het heen en weer lopen van het ene naar het andere dakanker (en ompikken van de gordel) is niet nodig; het zogenaamde pendule-effect (toch vallen door een te lange leeflijn achter je) wordt voorkomen.
- Voor de gebouweigenaar heeft het systeem het voordeel dat het niet in de dakconstructie behoeft te worden opgenomen. Dus eventuele lekkages en koudebruggen zijn niet aan de orde.
Toegangsweg
De methode van beveiligen is beschreven in de handleiding 'Valgevaar op platte daken', die Aboma+Keboma binnenkort uitbrengt. Hierin worden ook andere oplossingen gegeven, met een gelijkwaardig of hoger veiligheidsniveau. Tevens wordt uitvoerig ingegaan op een ander aspect bij platte daken namelijk een veilige toegangsweg naar het dak.
- Bouw & Wonen Partners:
