Consumenten waren vijf kwartalen achter elkaar negatief gestemd over het kopen van een woning. Dat had te maken met de crisis, de onzekere economische tijd en de onzekerheid op beleidsniveau. Ook dalen de prijzen nog steeds, waardoor het voor veel woningeigenaren lastig is om te verhuizen in verband met hun restschuld. Eind 2012 lijken consumenten iets minder negatief gestemd over de koopwoningmarkt. Dat is wellicht te danken aan het feit dat er toen net een nieuw kabinet was gevormd en er hierdoor meer rust ontstond op beleidsniveau.
Saldi voor sfeer op woningmarkt
Om het klimaat voor het kopen van een woning in de tijd te kunnen volgen, zijn voor de Woonbarometer per kwartaal saldi berekend. Het saldo voor het koopwoningklimaat komt voort uit het percentage dat het een gunstig klimaat vindt, minus het percentage dat het een ongunstig klimaat vindt voor het kopen van een woning.
Het saldo stijgt in het vierde kwartaal van 2012 van -3 naar 0. Het percentage consumenten dat het een gunstige tijd vindt, blijft gelijk ten opzichte van vorig kwartaal. Het percentage dat het een ongunstige tijd vindt daalt 3%. Vooral jongeren onder de 35 jaar vinden het een gunstige tijd om een huis te kopen. Zij kampen wellicht minder vaak dan ouderen met het probleem dat zij een huis moeten verkopen voordat zij een huis kunnen kopen. De dalende prijzen zorgen ervoor dat het kopen van een woning meer bereikbaar is geworden voor starters. Al zijn er waarschijnlijk ook starters die wachten tot de prijzen nog verder dalen.
Prijsdaling woningen
Van de verwachtingen van consumenten met betrekking tot de huizenprijzen is een saldo gemaakt om de ontwikkeling in de tijd zichtbaar te maken. In het vierde kwartaal verwacht per saldo 52% van de consumenten dat de huizenprijzen gaan dalen. Dat is gelijk gebleven in vergelijking met vorig kwartaal. Zowel het aandeel consumenten dat denkt dat de prijzen gaan dalen als het aandeel dat denkt dat de prijzen gaan stijgen daalde 1%. Het saldo was sinds het invallen van de crisis in 2008 niet meer zo hoog. De oplopende verwachting van een prijsdaling kan beïnvloed zijn door de veelvuldige media-aandacht voor de dalende prijzen.
Het aandeel consumenten dat een prijsstijging verwacht, is 5%. 57% van de consumenten denkt dat de prijzen gaan dalen. Die overtuiging is iets sterker bij hogere inkomens dan bij lagere inkomens. Overigens denken meer ouderen dan jongeren dat de prijzen gaan dalen.
Individuele visies
Het sentiment op de woningmarkt is afhankelijk van de individuele situatie van consumenten. Het grote aanbod te koop staande woningen drukt de prijs en zorgt ervoor dat kopers ruime keuze hebben. Veel verkopers zijn zelf ook tegelijkertijd koper, of vice versa. Dat zorgt voor een spanningsveld binnen de woningmarkt. Starters zullen dalende huizenprijzen als gunstige ontwikkeling zien. Consumenten die hun woning willen verkopen zullen die ontwikkeling echter met lede ogen aanzien.
Gekeken naar de omstandigheden op de woningmarkt is het nu een gunstige tijd om een woning te kopen, met de permanent verlaagde overdrachtsbelasting, lage hypotheekrente en dalende prijzen. Ook konden consumenten in het laatste kwartaal van 2012 nog profiteren van de oude hypotheekregels. Dat zorgde voor een extra impuls in de verkopen van woningen. In het eerste kwartaal van 2013 is die impuls er niet, dus zal het koopwoningklimaat wellicht weer wat negatiever worden. Het blijft namelijk voor consumenten (vooral voor starters) lastig een woning te kopen, omdat de leencapaciteit beperkt is. Die capaciteit is begin 2013 nog meer ingeperkt toen het leenadvies van het Nibud verplicht wordt overgenomen. Overigens zullen starters ook in 2013 weer gestimuleerd worden door startersleningen.
Met de komst van een nieuw kabinet en een dito Regeerakkoord lijkt er meer rust te zijn ontstaan op de woningmarkt. Echter zijn er veel andere invloeden, zoals de werkloosheid en de economische situatie, die meespelen in de overweging om een woning te kopen. Hoe die factoren zich gaan ontwikkelen is nog volstrekt onduidelijk. Zeker is in ieder geval dat de situatie op de woningmarkt in 2013 uiterst onzeker blijft.
Woonbarometer
De Woonbarometer wordt elk kwartaal berekend. Voor het onderzoek is een steekproef van 500 consumenten gebruikt, die is gewogen naar geslacht en regio, waardoor de resultaten representatief zijn voor de Nederlandse consument. De Woonbarometer bestaat uit twee indicatoren, namelijk het koopwoningklimaat en de verwachtingen van consumenten met betrekking tot de huizenprijzen.
