De orderboekjes van de Vlaamse bouwbedrijven zijn goed gevuld, nog zeker tot het einde van het jaar. 27% van de ondervraagde bouwkmo’s heeft nu meer opdrachten dan in het vorige kwartaal en 23% verwacht nog meer werk in de eerstvolgende maanden. Dit is weliswaar minder dan in het voorgaande kwartaal toen respectievelijk 35% en 33% meer werk had of verwachtte. 9% van de bedrijven verwacht een daling in het werkvolume (7% in het tweede kwartaal). Het gaat vooral om algemene en ruwbouwaannemers die veel nieuwbouwactiviteiten hebben.
Het aantal afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen daalt onmiskenbaar drastisch, vooral dan voor nieuwe woningen (zie tabel). De Vlaamse bouwkmo’s vallen niet onmiddellijk in een zwart gat. Ze voeren traditioneel ook veel renovatiewerken uit. Voor de meeste van deze werken is geen stedenbouwkundige vergunning nodig waardoor deze evolutie niet weerspiegeld wordt in de vergunningencijfers. Renovatiewerken leveren evenwel 41% van de omzet in de bouw. Opvallend is de stijgende vraag naar energiebesparende investeringen zoals het plaatsen van (super)isolerende beglazing of hoogrendementsbeglazing, van dak-, vloer- en muurisolatie, energiebesparende verwarmingsketels (condensatieketel, hoogrendementsketel), thermostaatkranen, zonneboilers en fotovoltaïsche zonnepanelen. Het ligt in de lijn der verwachting dat door de verhoogde aandacht voor duurzaam bouwen de renovatie van woningen de komende jaren nog sterk zal toenemen. Deze evolutie wordt ondersteund door de stijgende energieprijzen, het Vlaams energierenovatieprogramma 2020 en de talrijke fiscale maatregelen en premies. Deze en andere werken aan bestaande woningen en niet-woongebouwen kunnen, voorlopig althans, de dalende vraag naar nieuwe woningen opvangen. Ook de sector van de infrastructuurwerken, en dan vooral de kabel- en leidingleggers, heeft nu en op korte termijn voldoende werk. De gemeenten investeren traditioneel minder in de eerste jaren na de gemeenteraadsverkiezingen, maar de nutsbedrijven schrijven veel opdrachten uit en plannen nog heel wat investeringen die deze ondernemingen zullen uitvoeren.
De grote activiteit in de bouwsector zorgt ervoor dat de tewerkstelling van het huidige arbeidersbestand verzekerd blijft. 15% van de bouwwerkgevers heeft in de voorbije weken zelfs één of meer personeelsleden aangeworven. Dat is wel minder dan verwacht. In het vorige kwartaal verwachtte 32% van de bouwbedrijven personeelsleden aan te werven. Dit geeft nog maar eens aan dat goede bouwvakkers schaars zijn en blijven. De bouwbedrijven willen wel aanwerven, maar vinden niemand die geschikt is. Arbeidskrachten wegkopen bij de concurrentie is voor sommigen nog een beproefde methode maar biedt geen soelaas aan de algemeen oningevulde vraag naar bouwvakkers. Wel integendeel. Het vergroot de problemen.
Het tekort aan vers bloed voor de sector is alleszins een van de grootste bedreigingen voor de toekomst.
Ook nu wil maar liefst 24% in de komende maanden extra werknemers aantrekken. Letterlijk niemand verwacht in de nabije toekomst met minder personeelsleden te werken.
De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, zijn volgens 20% van de ondervraagden gestegen, terwijl 14% van een daling spreekt. 23% van de Vlaamse bouwbedrijven denkt dat de prijzen in het volgende kwartaal verder zullen stijgen.
Op de vraag of de huidige prijzen winstgevend zijn, antwoordt 60% ja. Dat is minder dan in het voorgaande kwartaal (70%). De rentabiliteit van de bouwondernemingen is volgens 19% van de bouwbedrijven verbeterd. 15% spreekt van een vermindering.
De vermelde prijsstijgingen zijn bijgevolg niet zozeer of alleen het gevolg van een grotere winstwens vanwege de aannemers. De prijzen van materialen, grondstoffen en energie nemen toe (Ter info: in de periode van augustus 2005 tot augustus 2007 steeg de index I die de prijsevolutie van de bouwmaterialen weergeeft met 30% terwijl de gezondheidsindex in dezelfde periode met 3% steeg). De prijzen voor bouwwerken moeten wel volgen.
De concurrentiedruk is volgens 19% van de aannemers toegenomen. Dat is evenveel als in het voorgaande kwartaal. Het aantal slechte betalers (klanten of opdrachtgevers die hun factuur te laat, slechts gedeeltelijk of niet betalen) is bij 27% gestegen (dat is 5% meer dan in het tweede kwartaal).
De meerderheid van de Vlaamse bouwondernemers is al bij al tevreden met de gang van zaken in de eigen onderneming (95%) en de evolutie in de economie (88%).
Aantal afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen in het Vlaamse Gewest
Bron: FOD Economie, afdeling statistiek d.d. 24 september 2007
(*) Belangrijke opmerking: enkel voor doorgedreven renovaties is een stedenbouwkundige vergunning nodig
