Van 1990 tot 2000 steeg zowel de consumptie- als de bouwkostenindex (de zogenaamde ‘Abex’-index) met ongeveer 20%. Voor eenzelfde woning en eenzelfde comfortniveau bedroeg de kostprijs in 2000, de inflatie buiten beschouwing gelaten, dus evenveel als tien jaar voorheen. Daarin is sedert 2000 verandering gekomen. Van 2000 tot 2006 nam de consumptie-index met 13% toe. De Abex-index daarentegen steeg gedurende deze zes jaar met maar liefst 25%, d.i. ongeveer dubbel zo snel. Vooral tijdens de laatste twaalf maanden is de kloof tussen beide prijsevoluties er heel wat breder op geworden.
De bouwkostenindex omvat zowel de evolutie van de lonen als deze van de bouwmaterialen. De bovenmatige stijging van de bouwkostenindex is uitsluitend toe te schrijven aan de forse stijging van de prijzen van de bouwmaterialen tijdens de laatste jaren.
De betonstaalprijzen zijn in 2004 verdubbeld en zijn nadien verder blijven stijgen. Betonstaal wordt voornamelijk gebruikt in gewapend beton. In 2006 was het de beurt aan andere grondstoffen, zoals bitumen, koper en zink, om een forse prijsstijging in te zetten. De prijzen voor bitumen, dat niet alleen in wegen maar ook bij platte daken wordt gebruikt, zijn op een jaar tijd nagenoeg verdubbeld. Koper en zink zijn tweeënhalf keer duurder geworden dan een jaar geleden. Koper is een belangrijk bestanddeel van elektriciteitsdraden. Ook de fors gestegen brandstofprijzen spelen de bouwbedrijven parten. Transport van materialen en mensen vormt nu eenmaal een belangrijk onderdeel van het bouwproces.
Momenteel beleeft de bouwsector een hoogconjunctuur. De orderboeken zijn voor een zeer lange periode gevuld. Bij een derde van de aannemers bedragen de wachttijden vier maanden en meer. De omzet neemt toe. Maar ten gevolge van de fors gestegen grondstofprijzen heeft deze omzetstijging ook haar schaduwzijde. Jarenlang zijn bedrijven gewoon geweest aan een gestage stijging van deze prijzen. De prijsstijgingen van betonstaal, bitumen, koper en zink hebben dit met elkaar gemeen dat zij niet alleen bijzonder fors waren maar zich ook zeer plots hebben voorgedaan. De aannemers konden ze dus niet op voorhand voorzien en bij hun aanvankelijke offerte incalculeren. Het risico op onvoorziene prijsstijgingen neemt nog toe doordat het orderportefeuille nu doorgaans al meerdere maanden op voorhand is gevuld en contracten ettelijke maanden voor de uitvoering van de werken worden opgesteld.
Voor de uitvoering van overheidsopdrachten kunnen aannemers voor de verrekening van de gestegen bouwkosten een beroep doen op een officiële prijsherzieningsformule. Ook voor woningen die volgens de wet Breyne worden opgericht, bestaat de mogelijkheid van een prijsherzieningsformule. Maar uit een recente enquête van de VCB bij de Vlaamse woningbouwers is gebleken dat zij in hun contracten weliswaar een prijsherzieningsformule laten opnemen maar dat 95% onder hen om commerciële redenen en met name omwille van de scherpe concurrentie deze formule niet toepassen. Dankzij de goodwill van de Vlaamse aannemers blijft bouwen in Vlaanderen dus betaalbaar, ondanks de fors stijgende grondstofprijzen. Het gevolg is wel dat bouwbedrijven momenteel met sterk gekrompen marges werken. De VCB vraagt de particuliere opdrachtgevers dus om begrip als de prijzen die de aannemer uiteindelijk aanrekent, nu toch hoger uitvallen dan aanvankelijk werd geraamd. De oorzaak daarvoor ligt volledig buiten zijn wil en is enkel aan de fors gestegen grondstofprijzen te wijten.
Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw
