De studievereniging Koers van de faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven bestaat 25 jaar. Studenten organiseerden daarom een symposium over constructief ontwerpen met glas.
Studenten van Koers organiseerden vanwege het jubileum een symposium over constructief ontwerpen met glas, een constructiemateriaal dat zeer tot de verbeelding spreekt.
Glas wordt gezien als een kanshebber voor het construeren van ‘blobs’ en ‘fluid designs’, vooral omdat vlakke glazen platen zich koud elastisch laten vervormen. “Maar het is niet nog niet zo simpel”, waarschuwde ir. Dries Staaks, die in mei 2004 verwacht te promoveren op het koud torderen van glaspanelen. Zijn onderzoek voorziet de constructeur van inzichten in het mechanische gedrag en de spanningen bij vervorming van glasplaten. Daardoor komt het praktische gebruik van deze techniek een stap dichterbij.
Dat het niet allemaal zo eenvoudig is bleek onder meer uit de lezing van prof.dr.ir. M. Eekhout, hoogleraar aan de TU Delft en directeur van Octatube Space Structures in Delft. Hij liet de glazen vijver van het Floriade Paviljoen zien. De bedoeling was een vloeiende geometrie, maar dat lukte niet. Het is een gefacetteerde constructie van vlakke panelen geworden, die overigens wel zover doorbogen dat de onderzijde van de vijver de aanblik gaf van een framboos.
“Net niet gelukt”, aldus Eekhout. Hetzelfde geldt voor de vloeiende ‘knik’ in de gevel van het stadhuis in Alphen aan den Rijn, opgelost door de vlakken in driehoeken te verdelen. Bij de ‘spaghetti’-ramen aan de achterzijde van het stadhuis haakte de aannemer af. Daar kon Octatube wel bewijzen dat koudvervormde dubbele beglazing mogelijk is.
Kostenbesparing
Praktisch is het niet, want de investeringskosten en onderhoudskosten zijn hoog. Toch kan koud vervormd glas ook kostenbesparend zijn.
BRS Staalwerken is betrokken bij de uitbreiding van de busterminal bij het Centraal Station in Amsterdam. “Wij onderzoeken de mogelijkheid om glaspanelen koud te buigen. Dat zou een enorme kostenbesparing kunnen opleveren”, aldus project manager A.F. Boerefijn.
S. Boumans, technisch adviseur bij Glaverbel Nederland, behandelde de normen voor constructieve toepassingen van glas. In vergelijking met staal, beton en hout is er weinig bekend over glas. Het wordt voornamelijk gebruikt als niet-constructieve invulling van vlakken. Een belangrijke beperking is dat de productie van glas enorm hoge temperaturen vraagt en een zorgvuldige afkoeling.
Samenhang
Ir. E. Huveners, promovendus bij de groep Constructief Ontwerpen van de faculteit Bouwkunde van de TUE, kwam met een verfrissende kijk op het constructief gebruik van glas. “Vroeger werd het met stopverf verbonden met de constructie. Glas werd in het vlak belast en werkte als stabilisatie. Met een lijmverbinding zou net als in het verleden weer samenhang kunnen worden gebracht tussen de elementen”, aldus Huveners.
Hij gaat onderzoeken welke bijdrage glas met verschillende lijmtechnieken kan bieden aan de afdracht van windbelasting op een gebouwmodel. Huveners wees ook op onderzoek van G. Sedlack aan de RWTH Aachen, die een I-profiel samenstelt met een lijf van glas en flenzen van staal. P. Niedermaier van de Fachhochschule Rosenheim lijmt glas in een houten kozijn.
Ir. D.J. Postel ziet glas als ‘antimaterie’, die door letterlijke en figuurlijke transparantie de ruimte en het licht zichtbaar maakt. Daarom zullen architecten blijven zoeken naar mogelijkheden om glas ook constructief toe te passen.
Ir. R. Nijsse van ABT Bouwtechniek in Velp bracht de deelnemers aan het congres ten slotte terug naar de praktijk. Hij liet zien dat met lamineren en harden, lijmen en smelten werkelijk in glas geconstrueerd kan worden; een toekomst die reeds is begonnen.
