Aanleg grachtenstad is één groot samenspel

De bouwers van het Amersfoortse eilandenrijk De Laak zullen hun werkzaamheden zorgvuldig op de omgeving moeten afstemmen. Op de grachten is het woekeren met de ruimte. Om niet in elkaars vaarwater te komen, is opdrachtgever OBV al in een vroeg stadium met alle betrokken partijen om tafel gaan zitten. Bouwen in De Laak is vooral vooruitzien.

In een aantal grachten staat al water. De nieuwe Amersfoortse grachtengordel die in opdracht van Ontwikkelingsbedrijf Vathorst (OBV) wordt gebouwd, omvat in eerste instantie duizend woningen. Op het meest noordelijke eiland zijn alle als groenstroken ingetekende gebieden inmiddels door bouwketen ‘bezet’. Een tijdelijke dam is aangelegd om het bouwverkeer toegang tot de bouwlocatie te verschaffen.

OBV signaleerde al snel dat de beperkte werkruimte bij De Laak logistieke problemen zou geven. Daarom heeft de opdrachtgever al in een vroeg stadium alle betrokken partijen bij elkaar geroepen om tot werkafspraken te komen. Voor het goed afstemmen van de bouwactiviteiten en elkaar niet voor de wielen te rijden, hebben de verschillende bouwers de faseringen doorgenomen. Ook heeft de opdrachtgever – uit veiligheidsoverwegingen – de eis gesteld dat wanneer de bewoners komen het bouw- en woonverkeer strikt gescheiden blijft.

Bij de realisatie van het eerste deel van De Laak zijn acht ontwikkelaars betrokken. Bouwcombinatie Dura Vermeer Bouw/BAM Woningbouw vof is dit voorjaar in opdracht van ontwikkelaar Amerstaete als eerste begonnen met de bouw van 260 huizen en bouwt aansluitend nog eens ruim honderd woningen. Voor BAM Vastgoed bouwt BAM Woningbouw tegelijkertijd 107 woningen. Ook bouwonderneming Van Bekkum is inmiddels voor ontwikkelaar NCB aan de slag.

Bouwen in De Laak is vooral vooruitzien. G. Veenje, projectleider van de BAM Woningbouw-vestiging Utrecht en van de bouwcombinatie, pakt de faseringslijst van OBV met de geplande opleverdata erbij. “Daar waar de tunnels van twee verschillende bouwers bij elkaar komen, kunnen we bijvoorbeeld logistieke problemen verwachten. Door een wijziging in de planning kan zo’n probleem zich vanzelf oplossen. Anders moeten we iets regelen.”

De eerste bouwers hebben nu nog alle bewegingsvrijheid, maar als straks de drie uitvoerende partijen op dit eerste eiland aan de slag zijn, komt het aan op een goede onderlinge afstemming. Behalve de afstemming tussen de verschillende uitvoerende partijen moet ook de bouw van de woningen zelf, logistiek goed worden geregeld.

Een machinist manoeuvreert zijn kraan behoedzaam langs de woningen. Ruimte voor het opslaan van bouwmateriaal is er nauwelijks. De bouwcombinatie heeft dan nog het geluk dat ze bij de eerste bouwblokken over wat extra opslagruimte kan beschikken omdat de gracht daar nog niet is ontgraven. Veenje: “Bij de aanvoer van materialen werken we met schema’s om verkeersopstoppingen te voorkomen. Leveranciers moeten niet te vroeg komen, maar zeker niet te laat. Alle werkzaamheden moeten op de omgeving worden afgestemd. Het is uiteindelijk één groot samenspel.”

Het bouwverkeer mag daarbij wel gebruik maken van de gloednieuwe bruggen die de eilanden onderling verbinden. De kades zijn echter verboden gebied. Voor de grachten geldt ook dat ze niet gebruikt mogen worden omdat er leidingen en kabels onder liggen en omdat OBV het water bij de oplevering van de huizen in de gracht wil hebben.

Omdat de nutsleidingen in De Laak dicht bij de huizen liggen en sommige woningen direct aan het water zijn gesitueerd, is De Laak op betonnen palen gefundeerd, ondanks het feit dat de grondslag voor het grootste gedeelte uit zand bestaat.

Voor het casco van de woningen wordt tunnelbekisting gebruikt. Veenje: “De voortgang van de ruwbouw was voor ons een belangrijk punt van aandacht. De bekisting is op veertig woningtypes geprogrammeerd. Uiteindelijk gaan we dagelijks drie beuken realiseren. Om het materieel niet stil te laten staan, zul je soms de routing moeten aanpassen.” Voor een eventuele uitbouw op de begane grond wordt een extra kist gebruikt. Om het in- en uitrijden van de tunnel mogelijk te maken, zijn de huizen voorzien van tijdelijke steigers.

De grote variëteit in indeling en kleur die de eerste tranche nieuwbouwwoningen kenmerkt, maakt het er voor een bouwer niet eenvoudiger op. “Voor het eerste bouwdeel onderscheiden we circa veertig woningtypes waarbij acht kleuren baksteen worden toegepast. Door de vele keuzemogelijkheden vergt de werkvoorbereiding van dit project aanzienlijk meer tijd.”

Het ontwerp is afkomstig van twee architectenbureaus. De projectleider wijst op een in een hijskraan bungelend spouwblad met gemonteerd kozijn dat wordt aangebracht. “De door De Zwarte Hond (voorheen Karelse Van der Meer Architecten) ontworpen woningen hebben aluminium kozijnen. Dat betekent dat we met stelkozijnen werken en pas na het metselwerk de definitieve kozijnen plaatsen.”

Tijdens de bouw werkt de Combinatie Infra Vathorst (Dura Vermeer/Heijmans) door aan de inrichting van het openbaar gebied naar het stedenbouwkundig ontwerp van Bureau West 8. De CIV droeg eerder zorg voor het bouwrijp maken van de grond. De planning is dat dit najaar alle grachten ontgraven zijn. De oplevering van de eerste woningen van De Laak wordt eind dit jaar verwacht.