a. Wat moet er gebeuren?
Het is de bedoeling dat in de toekomst de aanwezigheid van natuurlijke personen op bouwwerven elektronisch wordt geregistreerd. Zowel de werkgevers, de werknemers, de zelfstandigen als de bouwdirectie belast met de uitvoering. Met deze laatste bedoelt men de natuurlijke of rechtspersoon die voor rekening van de opdrachtgever zorg draagt voor de uitvoering van het bouwwerk. De bouwdirectie, die aangeduid wordt door de opdrachtgever, kan een hoofdaannemer zijn of een aannemer die rechtstreeks voor een opdrachtgever werkt.
Op die manier wil men een volledig zicht krijgen wie op welke dag waar aan het werk is.
De aanwezigheid wordt geregistreerd door
- Een registratiesysteem, aanwezig op de werf
- Een andere automatische registratie die gelijkwaardige waarborgen biedt. Er moet nog verder worden bepaald wat hieronder kan worden verstaan. Men zou bijvoorbeeld kunnen denken aan track and trace systemen die nu al worden gebruikt, maar hier is nog geen link naar de werf. We weten al wel wie wanneer, maar nog niet waar.
De registratie moet volgende gegevens weergeven:
- Identificatiegegevens van de natuurlijke persoon
- Adres of geografische omschrijving van de werf
- Hoedanigheid van de natuurlijke persoon (bv. zelfstandige of werknemer)
- Identificatiegegevens van de werkgever
- Identificatiegegevens van de opdrachtgever als het om een zelfstandige handelt
- Tijdstip van de registratie (per werf)
b. Voor welke werven?
Op dit ogenblik is enkel geweten dat het in principe van toepassing zou zijn op werven (tijdelijke of mobiele bouwplaatsen) waar werken worden uitgevoerd door ten minste 2 aannemers, die tegelijkertijd of achtereenvolgens tussenkomen en die betrekking hebben op bouwwerken waarvan de totale oppervlakte nog moet worden bepaald. Discussies momenteel gaan van 500 m² tot 2.000 m².
De Koning kan het toepassingsgebied hoe dan ook uitbreiden.
c. Hoe praktisch?
De bouwdirectie belast met de uitvoering stelt het registratieapparaat ter beschikking van de aannemers waarop hij een beroep doet, TENZIJ er onderling werd overeengekomen dat een andere gelijkwaardige registratiewijze zou worden toegepast.
Elke aannemer en onderaannemer moet het registratieapparaat gebruiken en het ter beschikking stellen van de onderaannemers waarop hij een beroep doet.
De bouwdirectie belast met de uitvoering staat in voor de levering, de plaatsing en de goede werking van het registratieapparaat. Als de registratie gebeurt op een andere manier of vanop een andere plaats, treffen zij de nodige maatregelen opdat dezelfde waarborgen zouden worden geboden.
Elke aannemer en onderaannemer zorgt ervoor dat gegevens m.b.t. zijn personeel of persoon correct worden geregistreerd en doorgestuurd en ook deze van zijn onderaannemers. Hij zorgt er ook voor dat iedereen die in zijn opdracht de werf betreedt, wordt geregistreerd.
Elke persoon die de werf betreedt moet zich onmiddellijk en dagelijks registreren.
- Werknemers krijgen van hun werkgever een registratiemiddel dat compatibel is met registratieapparaat van de werf.
- Zelfstandigen krijgen dit registratiemiddel van de bouwdirectie belast met de uitvoering, van de aannemer of de onderaannemer waarvoor hij werkt.
d. Sancties?
Geldboetes van 600 euro tot 6.000 euro per overtreding. Deze boetes worden vermenigvuldigd met het aantal personen dat betrokken is bij de overtreding. De strafrechtelijke geldboetes kunnen eventueel vervangen worden door administratieve boetes gaande van 300 euro tot 3.000 euro.
De geldboetes zullen opgelegd worden aan de bouwdirectie belast met de uitvoering en aan de aannemers en onderaannemers, wanneer o.a.:
- Zij het registratiesysteem niet ter beschikking stellen
- Zij niet de juiste gegevens registreren en doorsturen
- Het registratiesysteem niet voldoet aan de gestelde voorwaarden
- Het registratiesysteem niet goed werkt
- Zij niet nagegaan hebben of alternatieve registratiesystemen gebruikt werden en dezelfde waarborgen bieden
- Zij het registratiemiddel niet overhandigen aan hun werknemers en de zelfstandigen waarop zij beroep doen
Bedenkingen van Bouwunie
Bouwunie is sterk vragende partij naar middelen om de sociale fraude op onze werven aan te pakken – haar eigen KMO-bouwondernemingen zijn het eerste slachtoffer – maar gelooft absoluut niet in het idee van de elektronische aanwezigheidsregistratie.
Bouwunie begrijpt absoluut niet waarom de regering meent dat het invoeren van een aanwezigheidsregistratie op werven een haalbaar en realistisch instrument zou zijn om de fraude op onze werven tegen te gaan. Wij proberen ondertussen reeds jaren aan te tonen dat een wettelijk verplichte aanwezigheidsregistratie niet haalbaar is voor de bouwsector en bovendien de fraude niet uit de wereld zal helpen.
Het zal in ieder geval wel tot de gevolg hebben dat de bona fide bouwondernemingen met een gigantische administratieve rompslomp worden opgezadeld!
Wat men ook moge beweren, er is nog nooit een unaniem akkoord geweest binnen de bouwsector om een elektronische aanwezigheidsregistratie in te voeren (wel over de afwezigheidsregistratie).
Bouwunie heeft bovendien sterk de indruk dat men ondertussen – gelet op de zeer lange en heftige debatten die al plaats hebben gehad over dit onderwerp – kost wat kost een princiepsbeslissing wil doorduwen, zonder dat men er zelfs maar een idee over heeft hoe het in de praktijk moet worden ingevoerd.
Praktische bezwaren :
- Welk systeem zal op welke werf worden ingevoerd
- Met hoeveel systemen zal een onderaannemer (en zijn arbeiders) kunnen geconfronteerd worden
- Kan een hoofdaannemer de verplichting doorschuiven naar de onderaannemer
- Wat met een onderaannemer (vooral buitenlandse) die zich niet aan de verplichtingen houdt
- Wat met arbeiders die hun “badge” verliezen of vergeten
- Wat als het registratieapparaat niet werkt
- Hoe kunnen meerdere systemen naast elkaar bestaan op één werf en gecontroleerd worden
- Wat als de gegevens niet correct worden doorgestuurd of er een technisch probleem is bij het doorsturen
- Wat met nevenaannemers
- …
Waarom is men van oordeel dat bedrijven die bewust willen frauderen, voorafgaand aan de overheid zullen melden waar ze hen kunnen vinden?
Het is voor Bouwunie zonneklaar dat enkel de bonafide Belgische bouwbedrijven zullen proberen de aanwezigheidsregistratie te respecteren, in die gevallen waar een aanwezigheidsregistratie haalbaar is. Zij zullen dan ook een gemakkelijke prooi zijn als er zich problemen voordoen op hun werf (vergeten te registreren, het systeem dat defect is, de gegevens die niet doorgestuurd worden, vergeten en verloren kaarten door de arbeiders, defecte kaarten,…).
Aannemers die nu al een loopje nemen met bepaalde wettelijke verplichtingen zullen zich nooit registreren.
