De provincie Antwerpen krijgt van het Vlaams gewest een subsidie voor het project Fortengordel rond Antwerpen. De subsidie zal gebruikt worden voor het aanwerven van een projectcoördinator voor een periode van 3 jaar. Het is de eerste keer dat de provincie Antwerpen een dergelijke subsidie in de wacht sleept. De subsidie wordt toegekend door minister van ruimtelijke ordening Dirk Van Mechelen. ‘Om in aanmerking te komen voor de subsidie moeten projecten aan heel wat voorwaarden voldoen. Uit een grondige evaluatie bleek dat het project van de provincie Antwerpen aan deze voorwaarden voldeed’, aldus Koen Helsen (Open Vld), gedeputeerde voor ruimtelijke ordening en -planning.
Rondom de stad Antwerpen liggen 2 indrukwekkende gordels van forten (kaartje). De binnenste (Brialmont) fortengordel is grotendeels gebouwd in de jaren 1860 en telt een 11-tal forten. De buitenste gordel is van het begin van de twintigste eeuw en telt een 30-tal forten en schansen. Ook het antitantkanaal is een onderdeel van deze gordel. Doordat ze lang een militaire bestemming hadden, zijn veel van deze plekken uitgegroeid tot waardevolle groen- en recreatie-elementen.
Al heel lang erkennen de provincie, de gemeenten en verenigingen de unieke waarde van de forten. De provincie wil echter meer dan alleen kijken naar de forten, ze wil er ook echt iets mee gaan doen. Samen met alle actoren wil de provincie een project opstarten rond de fortengordels.
Voor de provincie is het van belang dat er een toekomstplan komt voor de fortengordels. Samen met alle betrokkenen is de provincie van plan een kaderplan op te stellen voor de 2 fortengordels. Het is de bedoeling dat het kaderplan aangeeft wat er met de 2 fortengordels moet gebeuren op korte, middellange en lange termijn. Het mag echter niet bij woorden blijven. Aan het kaderplan moet een werkbaar actieplan gekoppeld worden. In overleg zullen de provincie, de gemeenten, diensten van het Vlaams gewest afspreken wie welke actie voor zijn rekening neemt.
Koen Helsen: ‘Er wordt al gewerkt rond 2 ‘onthaalpoorten’. ‘Onthaalpoorten’ zijn plekken waar bezoekers kunnen kennis maken met de forten en die het startpunt zijn van een ontdekkingstocht langs de fortengordels. De 2 ‘onthaalpoorten’ waar nu al wordt rond gewerkt zijn het fort van Stabroek-Ravenhof en het fort van Oelegem-Vrieselhof. Deze plekken zijn allebei het beginpunt (of het eindpunt) van de antitankgracht, de gracht die verschillende forten verbindt. Andere acties op korte termijn zijn een sportevenement rond de fortengordels op 17 mei (een fortengordel) en een tweedaags colloquium rond de forten in september’.
Met het project fortengordels wil de provincie de forten toegankelijker maken en terug samenhang brengen binnen de fortengordels. Nadat de forten hun rol als verdedigingsgordel hadden verloren, kwamen ze bij verschillende eigenaars terecht en kregen ze tal van functies. Soms kwamen ze bij gemeenten terecht, soms bij privépersonen. De forten kregen verschillende functies, gaande van museumfort (fort van Breendonk) over natuurfort (fort van Wilrijk) tot sportfort (fort van Hoboken). Dit draagt ertoe bij dat het grote publiek de beide gordels niet als gehelen ervaart. Nochtans bieden die gehelen een belangrijke kansen, wat de provincie al inzag bij de opmaak van haar Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan.
Om het grote publiek terug de eenheid van de fortengordels te laten ervaren organiseert de provincie Antwerpen met verschillende gemeenten op 17 mei een fortengordel, een sportevenement dat de forten terug verbindt. Meer details over het evenement worden later bekend gemaakt.
De slaagkansen van zo’n project? Zowel in binnen- als in buitenland zijn succesvolle voorbeelden te vinden. Zo is er de Stelling van Amsterdam, waar onder leiding van de provincie wordt samengewerkt rond een 135 kilometer lange verdedigingslinie. Een project van eigen bodem is het project Staats-spaanse linies van de provincie West-Vlaanderen.
- Bouw & Wonen Partners:
