De sociale inspectie wil meer mogelijkheden om buitenlandse onderaannemers en schijnzelfstandigen die de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden aan hun laars lappen, op te sporen. Bouwunie is tevreden dat de inspectie eindelijk de strijd tegen deze vormen van oneerlijke concurrentie wil intensifiëren. 40% van de Vlaamse bouwbedrijven ondervinden immers oneerlijke concurrentie van bedrijven en (schijn)zelfstandigen uit Centraal- en Oost-Europa. Dit bleek in april uit een enquête van Bouwunie bij 800 Vlaamse bouwbedrijven. Dat percentage zal nu wellicht hoger liggen aangezien hier steeds meer buitenlandse ondernemingen en arbeiders actief zijn. Het regent klachten over illegale praktijken in de bouwsector. In zoverre zelfs dat de verzuring en het pessimisme van de Vlaamse bouwbedrijven pijlsnel toenemen. Het is vijf na twaalf.
De concurrentie is het gevolg van de lagere lonen en het niet naleven van de Belgische wet- en regelgevingen. Deze vormen van sociale dumping bezorgen de Vlaamse bouwbedrijven minder werk, drukken de prijzen tot een abnormaal laag niveau en bedreigen de jobs van Vlaamse bouwvakarbeiders. Bouwunie vraagt een strenge aanpak van alle vormen van oneerlijke concurrentie. Iedereen moet sociale bijdragen betalen en de Belgische arbeidsvoorwaarden naleven.
Het voorstel van de inspectie om buitenlanders een aanmeldingplicht op te leggen, kan alvast op steun van Bouwunie rekenen.
In de Belgische bouwsector zijn naar schatting 50.000 onderdanen uit Centraal- en Oost-Europa, vooral Polen, actief. Een deel van hen zijn hier illegaal. Een steeds groter deel zijn hier als zelfstandige aan de slag of als gedetacheerde werknemer van een buitenlands bouwbedrijf. Niet iedereen houdt zich aan de Belgische arbeidsvoorwaarden en wetgeving. Hun prijskaartje ligt dan ook beduidend lager dan dat van Vlaamse bouwbedrijven die de Belgische lonen en arbeidsvoorwaarden naleven en de veiligheids-, milieu- en andere strenge reglementeringen respecteren.
Ondertussen krijgen de Vlaamse bouwbedrijven faxen en e-mails met samenwerkingsvoorstellen van onder andere Poolse bouwbedrijven en Nederlandse uitzendkantoren. Deze voorstellen zijn aanlokkelijk omdat ze meestal vakbekwame, hard werkende bouwvakarbeiders aanbieden tegen een zeer laag tarief terwijl in België nog moeilijk arbeiders te vinden zijn. De lage tarieven maken duidelijk dat het hier om oneerlijke concurrentie gaat. Een buitenlandse werkgever die zijn werknemers in België tewerkstelt, moet de Belgische arbeidsvoorwaarden (minimumloon, arbeidsduur, feestdagen, vakantiegeld, hygiëne, enzovoort) volgen en andere Belgische regelgeving (o.a. veiligheid, milieu) respecteren. Indien het om gedetacheerde arbeiders gaat, moeten hierop geen Belgische maar buitenlandse sociale zekerheidsbijdragen betaald worden. Deze bijdragen liggen lager dan de Belgische.
Schijnzelfstandigheden
Daarnaast is er het fenomeen van de schijnzelfstandigen. Dit zijn buitenlandse zelfstandigen die in onderaanneming van een Belgische bouwonderneming werken. Ze werken steeds voor dezelfde aannemer, onder diens gezag, hebben geen eigen materieel, maken zelf geen prijsoffertes, kennen geen
Nederlands zodat ze moeilijk zelf klanten kunnen werven. Ze werken niet tegen de gebruikelijke prijzen en vormen zo oneerlijke concurrentie tegenover Vlaamse bouwbedrijven die met Vlaamse werknemers werken en daarvoor de nodige sociale bijdragen betalen.
Al deze vormen van oneerlijke concurrentie houden volgens Bouwunie serieuze bedreigingen in voor de eigen, Vlaamse activiteit én werkgelegenheid. Bouwunie vraagt een strenge aanpak van alle misbruiken, zowel van buitenlanders als van Belgen. Iedereen moet sociale bijdragen betalen (hier of in het thuisland) en de Belgische arbeidsvoorwaarden en regelgevingen naleven. De Belgische inspectiediensten moeten meer mensen krijgen en er moet dringend samenwerking komen tussen de inspectiediensten van de verschillende lidstaten. Ze kunnen informatie uitwisselen, de buitenlandse inspectiediensten kunnen hun eigen onderdanen in België komen controleren, enzovoort.
Intussen vraagt Bouwunie dat het afleveren van arbeidskaarten en -vergunningen aan arbeiders uit de nieuwe EU-lidstaten soepeler verloopt en dat de arbeidsmarkt op 1 mei 2006 wordt opengesteld. Vlaamse bouwbedrijven kunnen dan zonder veel rompslomp bouwvakkers uit de nieuwe lidstaten aanwerven.
Aanmeldingsplicht
Het voorstel van de inspectie om buitenlanders een aanmeldingsplicht op te leggen, vindt Bouwunie een zeer goed idee. Via zo'n aanmelding weet de inspectie dat onderneming X met arbeiders Y aan het werk is op werf Z. De inspectie kan zo efficiënter controleren en de oneerlijke concurrentie daadwerkelijk aanpakken.
Bouwunie vraagt de inspectie daarnaast ook de nodige aandacht te besteden aan bedrijven en arbeiders die hier illegaal aan het werk zijn. Deze zullen ook de aanmeldingsplicht aan hun laars lappen. Ze zijn moeilijker opspoorbaar, maar daarom niet minder "schadelijk".
