“Die kan niet ramen”, zei M. Kroezen van de in eerste instantie laagste aanbieder Heijmans. J. Bosch, bouwmanager van de Noord-Zuidlijn namens de gemeente, sprak van een hele grote teleurstelling. Bij het openen van de bus zag hij dat de hoogste bieder op 1460 miljoen gulden zat en de laagste op 1185 miljoen gulden. De eigen raming kwam na een correctie uit op 678 miljoen gulden.
In de directe kosten ontdekte hij een groot verschil. De laagste inschrijver was toen in gesloten envelop in bewaring gegeven bij een notaris vanwege vermoedens over onregelmatigheden. Zo was de betonprijs veel hoger dan geraamd, en daarvan ging liefst een half miljoen kubieke meter in het project. De bouwplaatskosten lagen zelfs een factor 2,5 hoger.
Substantieel hoger waren ook de indirecte kosten van de diepwanden, de verwijdering van obstakels, grondtransport en groutinjecties. “Ik ga voor kwaliteit. Ik wil geen tweede Haagse tramtunnel”, verklaart Kroezen.
Complexiteit
De verklaring lag volgens Bosch in de complexiteit van de bouwlogistiek in hartje Amsterdam. Juist daarom had de gemeente gekozen voor een ‘Engineering & Construct’-contract. De risico’s werden anders verdeeld en waren verrekenbaar door de aannemers. Maar volgens Heijmans stonden er ook andere vreemde dingen in het bestek, zoals de eis voor twee diepwandfrezers, terwijl er ruimte is voor eentje. Bovendien had een knijper ook gekund.” De gemeente wilde een Rolls Royce, terwijl een Volkswagen ook kon.”
Opnieuw
De aanbesteding is vanwege de grote verschillen opnieuw gedaan. Dit keer via een open aanbesteding met zes projecten in een RAW-bestek. Daaraan werd de voorwaarde aan verbonden dat een combinatie niet uit meer dan twee aannemers mocht bestaan. Dit om te voorkomen dat de grote Nederlandse bouwers samen zouden gaan en de buitenlanders daarmee buitenspel zouden zetten. De eerste inschrijvers bleken een hoger bedrag te hebben geraamd voor de risico’s.
Weer bleek Heijmans de laagste voor het station Vijzelgracht, maar ook dit keer lag het bedrag aanzienlijk hoger dan de raming van de opdrachtgever. Deze kon naar eigen zeggen niet meer onderhandelen. “Het is een openbare aanbesteding en de prijs is de prijs”, verklaart Bosch.
Leuren
Voor de derde keer wilde de gemeente daarom de procedure van aanbesteding starten. “Dat riekt naar leuren”, geeft Bosch toe, “maar ik ben verantwoordelijk voor het gemeenschapsgeld en daarmee voor een goede prijs. Ik noem het geen leuren, maar het was wel op het scherpst van de snede.”
De combinatie Heijmans-Holzmann stapte naar de Raad van de Arbitrage, maar tot een uitspraak kwam het niet, door het faillissement van Holzmann. Tijdens de dreiging van de arbitrage zou de gemeente nog hebben geprobeerd om Heijmans van een zaak af te laten zien. Een vreemde gang van zaken, gezien de openbare aanbesteding, vond ook de commissie.
