De risicoreservering voor de Betuwelijn en de HSL-Zuid loopt op tot 1,4 miljard euro of meer. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat had de post kunnen vermijden door betere projectbeheersing. Bovendien had het departement de Tweede Kamer eerder en beter moeten informeren over de risico’s.
Dat blijkt uit een rapport van de Algemene Rekenkamer die in opdracht van de Tweede Kamer de risicoreservering van bijna een miljard euro onderzocht. De Tweede Kamer wil nu een eigen onderzoek naar grote projecten en hoe zij te beheersen zijn. SP, GroenLinks en SGP zien nog liever een parlementaire enquête.
Het miljard is volgens de Rekenkamer zonder een gezamenlijke risicoanalyse van de projecten gekozen. Overigens verwacht zij dat zeker 800 miljoen euro nodig is, maar dat de post kan oplopen tot 1,4 miljard “wanneer alle thans bekende risico’s zich maximaal ongunstig ontwikkelen”, terwijl niet is uitgesloten dat daarbovenop nieuwe risico’s zullen ontstaan. Volgens de Rekenkamer “onder meer omdat zij geen inzicht heeft verkregen over de volledigheid van de geïnventariseerde risico’s”.
Nooit toegekend
Het bedrag is het resultaat van de gevonden dekking, onder meer door het schrappen van de kilometerheffing. Van het totaalbedrag is van 120 miljoen euro bekend dat het voor de tunnelveiligheid bij de Betuweroute is bedoeld. Het overige geld is nooit toegekend aan projecten, ook niet in interne stukken van het ministerie.
Toch heeft de Rekenkamer zich daar wel aan gewaagd, aan de hand van “de heersende opvatting binnen het ministerie”. Daaruit blijkt dat ongeveer 600 miljoen euro bestemd is voor de HSL-Zuid en de rest voor de Betuweroute. De Rekenkamer is het niet eens met het ministerie dat deze bedragen zouden kunnen leiden tot hogere prijzen en de onderhandelingspositie van het Rijk zou kunnen schaden. De opstellers van het rapport gaan er echter van uit dat de openheid juist een grens stelt voor het bedrag. Volgens de Rekenkamer komt de discussie over het al dan niet openbaren van informatie voort “uit een gebrekkige marktwerking in sectoren die bij de uitvoering van de infrastructuur een rol spelen”. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat bevestigt dat beeld, met de reactie “dat de marktsituatie deze opvatting van de Rekenkamer niet altijd toelaat”.
Verder liet de Rekenkamer zich kritisch uit over de wijze waarop de risico’s voorkwamen in de voortgangsrapportages. Een betere projectbeheersing had de reservering overbodig gemaakt, stelt het rapport. De Projectorganisatie Betuweroute van Prorail, het voormalige Railinfrabeheer, schrijft in een reactie dat de beheersing aantoonbaar op orde is. “Als een post onvoorzien was vastgesteld, was een risicoreservering nu niet nodig geweest”, aldus Prorail.
- Bouw & Wonen Partners:
