Overstap naar bouwmaterialen van vezelgewassen biedt grote kansen

De bouw en agrarische sector hebben te maken met een grote duurzaamheidstransitie, met als uitdaging de uitstoot van CO2 en stikstof te verlagen, terwijl er tegelijkertijd een grote bouwopgave ligt. Voor het slagen van deze transitie is een overgang op biobased bouwmaterialen onontbeerlijk. Het toepassen van vezelgewassen als vlas en hennep in bouw- en isolatiematerialen is daarbij kansrijk. Deze gewassen maken het mogelijk CO2 voor langere tijd op te slaan, terwijl de productie van gangbare materialen, zoals glas- en steenwol, juist CO2-uitstoot veroorzaakt. Voor de opschaling van vlas- en hennepteelt zijn een concurrerend saldo en een goede verwaarding verderop in de keten cruciaal. Een goede basis hiervoor is een zo breed mogelijke afzet naast vezelgewassen in bouw- en isolatiemateriaal, zoals in de textiel- en automotive sector. Ook kan beloning van CO₂-vastlegging in vlas en hennep de inzet hiervan nog aantrekkelijker maken. Dat concludeert ABN AMRO in een rapport over het gebruik van vlas en hennep in de bouw, dat vandaag wordt gepubliceerd.

Certificering voorwaarde om gebruik plantaardige materialen in bouw te stimuleren

Voor de opschaling van de productie van plantaardige bouwmaterialen is het volgens ABN AMRO vooral belangrijk in te zetten op een beperkt aantal gewassen en producten. Bouwmaterialen uit vlas en hennep hebben als voordeel dat zij de isolerende en klimaat-regulerende eigenschappen van de vezels benutten. De vezels worden nu door een beperkt aantal spelers verwerkt in isolatieplaten en wand- en plafondsystemen, maar ook in producten voor de textiel- en auto-industrie. Door deze verscheidenheid van afzetmarken kan de teelt van hennep- en vlas resulteren in meer verdienmogelijkheden voor akkerbouwers. De groei van de biobased economie leidt zo tot het ontstaan van nieuwe ketens, evenals een nog betere verwaarding en hoger rendement. Bij de inkoop van bouwmaterialen ligt de focus van bouwers vooral op prijs, beproefde materialen en aantoonbare kwaliteit. Hierdoor wordt nog veel met traditionele bouwmaterialen gebouwd. Om dit te veranderen, kan certificering uitkomst bieden en het gebruik van biobased materialen stimuleren.

Opschaling vlas- en hennepteelt vereist samenwerking met andere landen

Het Nederlandse areaal is nu onvoldoende voor de gewenste opschaling van vlas- en hennepteelt. “In Nederland strijden verschillende vormen van grondgebruik om voorrang. Zo zijn voor de isolatieopgave in de bouw tienduizenden hectares nodig en is voor de gewenste extensivering van de landbouw extra grond nodig om het aantal dieren per hectare te verlagen. Gezien de grote druk op grond moet daarom gekeken worden naar mogelijkheden om in samenwerking met andere landen een continue stroom van grondstoffen vanuit een brede en zekere basis te waarborgen”, benadrukt Paul Bisschop, Sector Econoom Bouw en Vastgoed van ABN AMRO. “Om de bevoorrading van volgende schakels in de keten van plantaardige bouw- en isolatiematerialen te waarborgen, is uitbreiding van deze teelt op landbouwgrond in andere landen binnen de Europese Unie nodig. Daarnaast is het raadzaam in te zetten op de meest kansrijke gewassen en om bestaande marktstructuren beter te benutten. Dit maakt een snelle opschaling mogelijk én vergroot de kans op levensvatbare ketens.”