Architectuur

Nederland krijgt nieuwe, jonge rijksmonumenten

Nederland krijgt nieuwe, jonge rijksmonumenten
Beeld: ©RCE / Wouter van der Sar
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gestart met een officieel aanwijzingsprogramma voor vijftien nieuwe rijksmonumenten. Het gaat om gebouwen, kunstwerken en landschappen uit de Post 65-periode (1965-1990). Met deze erkenning worden ze beschermd en behouden als belangrijk onderdeel van het Nederlandse erfgoed.

De selectie van vijftien locaties is gebaseerd op een eerdere inventarisatie van bijna 1.500 Post 65-objecten die door gemeenten, erfgoedverenigingen, deskundigen en burgers werd samengesteld. Samen geven ze een veelzijdig beeld van de ontwikkelingen tussen 1965 en 1990, een periode die Nederland vormde met nieuwe steden, woonwijken, kunstwerken en infrastructuur.

Het verhaal van Nederland 1965-1990

Van de drempelloze Rodahal in Kerkrade tot het kleurrijke hightech station Lelystad Centrum, van een brutalistisch hoogtepunt in het zuidwesten van het land tot een Koude Oorlog tijdmachine in het noordoosten. Van de grootste watertoren van Nederland (Eindhoven) tot aan een wereldvermaard landschapskunstwerk in Emmen: deze objecten zijn toonbeelden van de Post 65-periode (1965-1990).

"Ze zijn alle uniek in hun soort. Nu beschermen is noodzakelijk, de waardering komt vaak pas later," aldus Susan Lammers, algemeen directeur van de RCE.


Aanwijzing

De aanwijzingsprocedure voor rijksmonumenten wordt uitgevoerd door de RCE, namens de minister van OCW. Gedurende de aanwijzingsprocedure kunnen zienswijzen worden ingediend. Vervolgens wordt het voornemen tot aanwijzen per object voorgelegd aan de betreffende gemeente en provincie. Binnen een half jaar volgt een formeel besluit.

Het gaat om de volgende objecten:

Post 65: erfgoed van vooruitgang

De periode 1965–1990, ook wel Post 65 genoemd, was er een van economische bloei, sociale experimenten en democratisering. Overal in Nederland verrezen nieuwe steden, woonwijken, snelwegen, groengebieden, kunstwerken en publieke voorzieningen. Het rijk, gemeenten en burgers investeerden in een toekomstgericht Nederland.

De RCE start het aanwijzingsprogramma Post 65 om deze nog jonge bouwwerken, kunstwerken en landschappen te waarderen als volwaardig erfgoed. Met de waardering als rijksmonument krijgen ze maximale bescherming en worden ze behouden voor toekomstige generaties. De genoemde vijftien objecten vormen een eerste selectie. In 2026 zullen er meer volgen.

Rijksmonumenten

Rijksmonumenten zijn gebouwen, objecten of terreinen die van nationaal belang zijn vanwege hun schoonheid, geschiedenis of wetenschappelijke waarde. Ze vertellen het verhaal van Nederland en worden beschermd zodat ze behouden blijven voor toekomstige generaties. In Nederland zijn er ruim 63.000 gebouwde en archeologische rijksmonumenten.

Meer informatie, inclusief uitgebreide toelichtingen en waarderingen per object, is te vinden op: cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/post-65-erfgoed

Tentoonstelling

Vanaf dit najaar reist de tentoonstelling De jongste rijksmonumenten van Nederland langs gemeenten en culturele instellingen. Het publiek wordt uitgenodigd om Post 65-erfgoed te ontdekken, waarderen en beschermen. De opening is in het najaar in het stadhuis van Terneuzen.