Ondanks verscheidene kantoorpanden die zijn getransformeerd, is het aanbod van kantoorruimte het afgelopen jaar met bijna 5% gestegen. Die komt uit op 7,9 mln m2. De leegstand is opgelopen tot 14,6% van de voorrraad, een stijging van 5,5% (7,2 mln m2). Dat blijkt uit de donderdag gepresenteerde Vastgoedvisie van DTZ Zadelhoff. DTZ deelt de leegstaande kantoorvoorraad in drie categoriën: kansrijk, kanshebbend en kansarm. Het aandeel kansarm is gegroeid van 28% tot 35% (2,5 mln m2).
Als de locatie niet goed bereikbaar is, met name per openbaar vervoer, en het pand van matige kwaliteit is en langer dan drie jaar leegstaat, schuift het automatisch door naar kansarm. Het perspectief voor deze gebouwen, vooral aan de randen van steden en langs snelwegen, is volgens DTZ-bestuursvoorzitter Cuno van Steenhoven slecht. 'De kans is heel klein dat zo'n pand ooit nog verhuurd wordt. Uiteindelijk zal aan de onderkant van de markt meer aanbod moeten verdwijnen door transformatie of sloop.'
Leidschendam-Voorburg kampt met de hoogste kantorenleegstand, 35% van de voorraad is daar niet in gebruik. In Capelle aan den IJssel en Nieuwegein ligt dit percentage rond 30%. Opvallend is dat de leegstand in de Haarlemmermeer (onder andere Hoofddorp) licht is afgenomen tot 22%.
Van Steenhoven constateert dat de leegstandsproblematiek inmiddels wel op de politieke agenda staat. Er wordt nog beperkt nieuw gebouwd. 'De kraan is dicht, maar het dweilen gebeurt nog niet zo snel.' Het probleem is volgens de bestuursvoorzitter dat veel eigenaren geen geld hebben om te investeren. Het sloopfonds, een van de maatregelen uit het vorig jaar gesloten leegstandconvenant, vindt hij 'theoretisch een mooie gedachte'. 'Maar beleggers die de hoofdprijs hebben betaald voor hoogwaardig vastgoed, zijn niet bereid hier aan bij te dragen. Alleen ontwikkelaars zijn er voorstander van, die zien kansen voor nieuwe projecten.'
Dat kansarm niet altijd kansloos hoeft betekenen, blijkt uit de verhuur van een kantoor op het Zoetermeerse bedrijventerrein Rokkeveen aan Ortec (6300 m2). Dit was echter het enige kansarme pand uit de top-20 nieuwe huurtransacties. In acht gevallen ging het om nieuwbouw (kansrijk). Acht bestaande kantoren in deze lijst hebben het stempel 'kanshebbend' en drie 'kansrijk'.
De huidige markt dwingt DTZ kieskeurig te zijn in wat voor opdrachten ze aanneemt. 'Alleen als een eigenaar bereid is te investeren of als we tegelijk het beheer of assetmanagement kunnen doen, willen we er aan beginnen. Op no cure no pay basis nemen we niet snel kansarm vastgoed in verhuur.'
Omdat het transactie en beleggingsvolume is gedaald, richt DTZ zich op andere takken van sport, zoals gebouwenbeheer, assetmanagement, taxaties en gebruikersadvisering. Hierdoor is de omzet redelijk op peil gebleven, aldus Van Steenhoven. 'De personeelsomvang van de Nederlandse DTZ-kantoren is in totaal met circa 5% gedaald, tot 425 banen. Vooral bij de ondersteuning is bezuinigd. Maar ook dit jaar starten we weer met ons traineeprogramma.'
Meer over Vastgoed
- Bouw & Wonen Partners:
