Naar aanleiding van de 20ste Open Monumentendag, afgelopen zondag, die dit jaar in het teken van de 20ste eeuw stond, presenteert de dienst Erfgoed van het provinciebestuur haar nieuwe erfgoedgids over het ‘Atoomdorp’ in Mol. 2008 kleurt in de nostalgische pastelkleuren van de fifties, 50 jaar Expo 1958 gaat niet onopgemerkt voorbij. Verzamelaars, cultuurminnaars en het ruime publiek hebben voorgoed ontdekt dat plastic design, rock-‘n-roll en het Atomium definitief tot ons collectieve erfgoed behoren.
De jaren ’50 barstten van economisch optimisme, in de provincie werd verwoed gebouwd. Dat er toen ook kwaliteitsvolle moderne realisaties werden opgetrokken lijkt logisch, maar toch is het voor velen vandaag vaak moeilijk om het architecturale en historische belang van enkele van deze realisaties naar waarde te schatten. De architectuur van de jaren ’50 ondergaat wat de art-nouveau nog niet zo lang geleden te beurt viel: geringschatting, meewarige commentaar en tenslotte verwaarlozing en sloop.
Het Atoomdorp Mol
Een van de meest markante realisaties uit de vijftiger jaren ligt in de Kempense bossen; het “Atoomdorp” in Mol. De bouw van dit uitzonderlijke complex van woningen, socio-culturele infrastructuur en bovenal technische gebouwen luidde voor onze provincie en het hele land het begin van het Atoomtijdperk in. In 1954 kreeg de jonge architect Jacques Wybauw de opdracht om het complex van het Studiecentrum voor Kernenergie te ontwerpen. Op architecturaal vlak is dit een bijzondere realisatie die in tal van gerenommeerde binnen- en buitenlandse architectuurtijdschriften uitvoerig aan bod kwam en diverse prijzen wegkaapte. Maar het geheugen is kort en het “Atoomdorp” ligt diep verscholen tussen de Kempense dennenbossen.
De teloorgang dreigt
Met deze erfgoedgids van de hand van Amke Maes (m.m.v. Anne Verledens en Serge Migom) wil het provinciebestuur de erfgoedwaarde van het “Atoomdorp” onder de aandacht brengen, en daarvoor konden we rekenen op de medewerking van het SCK-CEN. Het Studiecentrum onderkent reeds lang de waarde van de voor én door haar gecreërde site. In een verhaal van economische en technische vooruitgang, waarvan deze site paradoxaal genoeg hét symbool bij uitstek is, wordt de erfgoedwaarde al te vaak uit het oog verloren. Op termijn dreigt de teloorgang voor de woonwijken van “Atoomdorp”, net die delen die veruitwendigen dat in de jaren 1950 vernieuwende kwaliteitsvolle architectuur, sociale inzet en een moderne industrietak hand-in-hand konden gaan. Met deze publicatie zal ook in ruime kring het “Atoomdorp” hopelijk opnieuw de weerklank krijgen die het verdient. “Atoomdorp” mag geen vaag begrip worden dat slechts enkele specialisten nog hebben gekend, maar moet blijvend een toekomst kennen als de grootste, merkwaardigste en waardevolste architecturale realisatie uit het Belgische atoomtijdperk.
Hoe bestellen?
De Erfgoedgids Atoomdorp verschijnt naar aanleiding van de Open Monumentendag van 14 september. De reeks is een initiatief van de Dienst Erfgoed van het provinciebestuur Antwerpen, in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. Dit nummer kwam tot stand met medewerking van het Studiecentrum voor Kernenergie.
96 pagina’s, ca. 90 afbeeldingen
ISBN: 9789076099750
De Erfgoedgidsen kosten 10 euro en zijn verkrijgbaar bij het provinciebestuur Antwerpen, Openbaar Kunstbezit Vlaanderen of in de boekhandel.
- Bouw & Wonen Partners:
