Globale daling voor nieuwbouw, maar aanvragen in grote steden stijgen met 3%

In 2023 zagen we een globale daling voor nieuwbouw, met een opvallende uitzondering: in de grote steden van Vlaanderen steeg het aantal aanvragen met 3%, een contrast met de 17% afname in de rest van het land. Deze stedelijke toename is volledig toe te schrijven aan een hoger aantal aanvragen voor de bouw van flats, zoals geanalyseerd door Embuild Vlaanderen met gegevens van het Omgevingsloket. Het aandeel van flats binnen deze aanvragen oversteeg de 81% in 2023. Ondanks een daling van 14% in de aanvragen voor huizen, werd dit verlies ruimschoots goedgemaakt door een 8% toename in de aanvragen voor flats.

Van vergunningsaanvraag, naar goedkeuring, naar bouwstart

Niet elke bouwaanvraag wordt goedgekeurd. In de afgelopen 5 jaar werd 58% van de aanvragen goedgekeurd. Het valt op dat een weigering niet de voornaamste reden is waarom een vergunningsaanvraag niet tot een vergunning leidt. In slechts 11% van de gevallen is er sprake van een weigering. In 14% van de gevallen trekt de indiener de vergunning zelf in en in 11% is de vergunning onvolledig. Na het verkrijgen van een vergunning heeft de aanvrager 2 jaar tijd om de werken te starten.

In grote steden meer vergunningen onvolledig of onontvankelijk

In de grote steden wordt slechts 52% van de vergunningsaanvragen goedgekeurd. In de landelijke gemeenten is het goedkeuringspercentage het hoogst (65%). Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt doordat in de grote steden 16% van de aanvragen onvolledig of onontvankelijk zijn, in tegenstelling tot 6% in de landelijke gemeenten.

Wil om te verdichten is er, maar verdichtingsprojecten zijn vaak moeilijk en kennen unieke uitdagingen

Vergunningsaanvragen in grote steden hebben een lagere kans op slagen. Bouwprojecten in grote steden zijn veelal verdichtingsprojecten met hoge dichtheden. Een studie van het Departement Omgeving licht toe waarom verdichtingsprojecten vaak moeilijker verlopen.

Duidelijke verdichtingsvisie

Steden en gemeenten dienen een duidelijke verdichtingsvisie op te stellen om kwalitatieve verdichtingsprojecten op hun grondgebied te realiseren. Hierbij maken steden en gemeenten best ook een financieel plan op om de noodzakelijke randinvesteringen van verdichting zoals het voorzien van voldoende publieke ruimte, het tegengaan van hitte-eilanden en de opwaardering van de infrastructuur op te vangen.