Duurzame kracht gemeenten onderbenut

De duurzaamheidspotentie van gemeenten wordt nog lang niet maximaal benut. Zo ontbreekt het in de grond-, weg- en waterbouw vooral aan kennis en slagkracht. Te vaak wordt nog voor een traditionele aanpak gekozen. Dat zegt Carla Groot, adviseur duurzaam inkopen van Ingenieursbureau Amsterdam (IBA), vandaag in dagblad Cobouw. Volgens haar moeten gemeenten uit hun keurslijf breken.
Steeds meer gemeenten willen maximaal duurzaam inkopen. En ze beschikken ook over de inkoopkracht om dat voor elkaar te krijgen, zegt Groot. “Maar duurzaam inkopen vraagt om het uitdagen van de markt, om vandaag anders doen dan gisteren. En daarvoor is dús ook een andere aanpak nodig. De huidige aanpak leidt nog te vaak tot een traditionele marktbenadering. Het aanwezige potentieel aan duurzaamheid wordt daarmee onderbenut.”

Keuzes die in de vroegste planfase worden gemaakt, mogen later in het proces geen blokkades opwerpen. Maar juist dát gebeurt nu vaak wel: “Onbedoeld worden beslissingen genomen die de ruimte voor het waarmaken van duurzaamheidsambities beperken. Verschillende aanbestedingsvormen leiden tot verschillende resultaten. En dus passen bij verschillende duurzaamheidsambities verschillende vormen van marktbenadering.”

Gemeenten moeten zich losmaken uit het keurslijf waarin ze zichzelf hebben gedwongen, en hun organisatie anders inrichten. Zo staat de traditionele opdeling van budget tussen enerzijds realisatie en anderzijds beheer, onderhoud, sloop en hergebruik een gunning op basis van levensduurkosten in de weg. En daardoor worden kansen gemist, onder meer op het gebied van materiaalbesparing en faalkostenreductie.

“Die gescheiden budgetten zouden aan elkaar gekoppeld moeten worden”, vindt Groot. “Dan kan er meer worden geïnvesteerd bij de bouw, om vervolgens in de beheer- en onderhoudsfase flink te ‘verdienen’. Minstens zo belangrijk is het om deskundigheid op het gebied van contractvorming, aanbesteding en duurzaamheid al in een vroeg stadium aan tafel te hebben én vervolgens ook een vaste plek in de projectorganisatie te geven.”

Om ambitie en dagelijks handelen op elkaar af te stemmen, is volgens de adviseur meer kennis nodig. “Het vraagt om vroegtijdige verkenning van de kansen en formulering van concrete ambities met de bijpassende do’s en don’ts. Vervolgens dienen projectorganisatie, scope, budgetten en inkoopstrategie daarop te worden afgestemd. Pas dan wordt duurzaam inkopen maximaal duurzaam inkopen.”