De bouw aan de vooravond van Batibouw

De bouw stelt zich op de Batibouw-beurs voor in een tweeledige context. Er is de grote economische crisis en een plan van de regering dat de bouw aanduidt als belangrijkste instrument voor het herstel.

Dat de bouw in ons land groei verloor, was al voelbaar voordat in september 2008 de financiële crisis uitbrak. Terwijl hij de bbp-groei gedurende 5 jaar had ondersteund, heeft hij over het hele jaar 2008 minder goed gepresteerd dan de hele economie. En toen verslechterde de economische omgeving, zoals bekend.

In de woningbouwsector bleef het volume werken over het algemeen dalen van juni 2006 tot juni 2008. Voor de periode erna kunnen we overduidelijk een echte trendommekeer uitsluiten: ook al geven de statistieken van de bouwvergunningen voor de eengezinswoningen inderdaad een zich handhavende vraag weer, die over de appartementen vertonen wel degelijk een dalende trend. Maar er zal geen sprake zijn van een instorting van de bouw van nieuwe woningen zoals in andere landen. Op voorwaarde dat de bouwstart van vergunde woningen noch uitgesteld, noch opgegeven wordt.

De evolutie is nog meer uitgesproken neerwaarts wat de niet-woningbouw betreft. Na de sterke stijging van het volume vergunde gebouwen in 2007, hoofdzakelijk bij de industriegebouwen, heeft de nieuwe aanpassing waar deze toestand om vroeg zich duidelijk laten voelen in de statistieken van de bouwvergunningen begin 2008. Die hebben zich daarna gestabiliseerd, maar op een niveau dat duidelijk lager lag dan het gemiddelde van 2007. Het prestatieniveau van deze sector in 2009 zal afhangen van zijn vermogen om de bouwvergunningen in daadwerkelijke bouwstarts om te zetten.

Wat de sector van de burgerlijke bouwkunde betreft, die gedurende het afgelopen jaar wellicht het meest gunstige conjunctuurpad heeft bewandeld, hij zou de activiteit in 2008 moeten kunnen handhaven, maar ook niet meer dan dat. Waarschijnlijk is de burgerlijke bouwkunde tot hetzelfde in staat in 2009.

Voor de komende maanden blijkt het weer stijgen van de werkloosheid de meest nadelige factor te zijn. Deze werkloosheid zou, bij ongewijzigde omstandigheden, gunstiger elementen tegenwerken, zoals de vermindering van de bouwkosten, de daling van de rentetarieven voor hypothecaire leningen en de vooruitzichten op het gebied van beschikbaar inkomen. Aangezien het gaat om factoren die de niet-woningbouw beïnvloeden, dient ervan te worden uitgegaan dat de bedrijfsinvesteringen zullen terugvallen. Bovendien zal de verslechtering van het economisch klimaat ook wegen op de investeringscapaciteit van de overheden.

Het is in die context nauwelijks een verrassing dat de bouwbedrijven, ondanks een over het algemeen goed gevuld orderboekje (5,17 maanden), zich alsmaar pessimistischer uitlaten. Met dien verstande dat hun recentste conjunctuurbeoordelingen (december 2008) geen rekening houden met de effecten die van het relanceplan worden verwacht.

Wat opvalt in dit plan is dat het in de eerste plaats de bouwsector aanduidt om het herstel op gang te brengen. Daarbij worden twee sporen bewandeld: enerzijds een actief contracyclisch beleid dat op de vraag gericht is (tijdelijke btw-verlagingen, gerichte belastingkortingen voor “groen bouwen”, versneld gunnen van overheidsopdrachten) en anderzijds een aantal maatregelen om het draagvlak van de bedrijven te versterken, gericht op de aanbodzijde (lastenverlagingen, maandelijks positieve btw-saldi terugbetalen, versnelling van de betaling van facturen door de overheden, makkelijker toegang tot krediet).

Al deze maatregelen die bestemd zijn om de vraag in de woningbouwsector te ondersteunen vormen dit jaar voor kandidaat-bouwers een zeldzame buitenkans.

De Confederatie Bouw heeft het effect van het relanceplan becijferd. Wij ramen dat dit plan in 2009 3% extra groei zou moeten opleveren voor de bouw, waarmee dus hij maximaal het handhaven van de activiteit kan hopen. Gelet op het gewicht van de bouw in de economie en zijn groot meeslepend effect, onder andere omdat hij zich hoofdzakelijk op de Belgische markt bevoorraadt, zal deze extra groei de Belgische economie ondersteunen ten belope van meer dan 0,3% van het bbp.

De Confederatie beklemtoont hoe belangrijk een snelle goedkeuring van het reglementaire kader voor de uitvoering van het relanceplan voor haar is. Het is belangrijk erop toe te zien dat de verschillende maatregelen bij de rechthebbenden bekend raken en zo snel mogelijk kunnen worden uitgevoerd om het relanceplan zo efficiënt mogelijk te maken. In het bijzonder voor die maatregelen die in de tijd beperkt zijn.