Centrum Vichte krijgt ingrijpende facelift

Het gebeurt zelden in Vlaanderen dat een bouwproject wordt aangevat, waarbij, qua oppervlakte, nagenoeg een derde van een stadscentrum betrokken is. Wanneer dit dan nog eens gebeurt in perfecte harmonie tussen overheid en privé, onder de vorm van een PPS of Publiek-Private-Samenwerking, dan mogen we bijna helemaal van een unicum spreken. Deze eer valt binnenkort het centrum van Vichte te beurt. Hoofdrolspelers zijn de lokale overheid en de Groep Huyzentruyt uit Beveren-Leie.

Een stukje voorgeschiedenis
Wie vanuit Harelbeke de N36 neemt, richting Ronse, rijdt halverwege tussen Deerlijk en Ingooigem dwars door het centrum van Vichte. Deze deelgemeente van Anzegem is gekend voor haar goed bewaard Romaans Kerkje en voor haar rijk textielverleden. Wat dit textielverleden betreft, ooit was het textielbedrijf Bekaert er de grootste lokale werkgever. De textielbedrijvigheid van Bekaert werd opgestart in 1892, in een woonhuis naast de oude kerk. De eigenlijke fabriek met stoomweverij aan de Vichteplaats dateert uit 1908 en evolueerde in minder dan een eeuw tot een oppervlakte van 1,3 hectare, wat ruim een derde is van de oppervlakte van het centrum. In de loop der jaren werd dit deel van het centrum gelegen tussen de Beukenhofstraat en de Peter Benoitstraat/Vichteplaats verder uitgebreid, maar dan wel om de Bekaert fabriek heen. De fabriekshallen staan echter , na een herlokalisatie, reeds sinds 2000 helemaal leeg.

Overheid em privé gaan hand in hand
Toen zowat vijf jaar geleden Bekaert Textiles besliste het leegstaande fabriekspand van de hand te doen, namen ze contact op met het gemeentebestuur. Om de belangen van alle betrokken partijen te vrijwaren, werd door de lokale beleidsploeg gewerkt aan een nieuw BPA en een bestemmingswijziging van de oude Bekaert-site. Dit nieuwe BPA kwam er mede onder begeleiding van een Nederlands bedrijf, gespecialiseerd in Publiek-Private-Samenwerking. Deze laatste staat in ons land nog zo goed als in de kinderschoenen. Groep Huyzentruyt was omzeggens één van de pioniers op dit vlak. Om de zoektocht naar een gepaste bouwpartner/architect te concretiseren, werd een wedstrijd uitgeschreven. Als overwinnaar kwam het tandem Groep Huyzentruyt – Buro 2 uit de strijd.

Het ontstaan van een nieuwe woonzone
De visie van bouwbedrijf en architect zullen leiden tot een nieuwe woonzone met ruimte en voorzieningen voor de kleinhandel. We spreken over 28 eengezinswoningen, 28 appartementen, een commercieel complex en een administratief complex. Daarmee krijgt het centrum meteen wat meer openheid en ademruimte en zal ook het Romaanse Kerkje als het ware prachtig ontsloten worden. Dergelijk inbreidingsproject is uiteraard ideaal voor wie tegenwoordig verkiest in het centrum te wonen, waar de beschikbare ruimte meestal afgemeten is.

Pilootproject voor Vlaanderen
Op verschillende punten kan dit project model staan voor de rest van Vlaanderen. Vooreerst is dit de grootste Publiek-Private-Samenwerking tot hiertoe in de brede regio. Vervolgens beslaat de omvang van het project maar liefst 1,3 hectare of zowat een derde van de oppervlakte van het centrum. Als we kijken naar de problematiek van vele zonevreemde bedrijven die vaak dichtbij de stadskern gevestigd zijn, dan kan een dergelijk project ook elders een bevredigende oplossing bieden. Vooral vanuit dit oogpunt wordt het project met aandacht gevolgd door een aantal zustergemeenten en –steden. Dergelijke vormen van inbreiding zijn trouwens zowat de enige mogelijkheid om op termijn aan de vraag naar betaalbare woongelegenheid te kunnen voldoen.

Respectvolle en toekomstgerichte architectuur
Het betreft hier niet de eerste succesvolle samenwerking tussen Groep Huyzentruyt en het vaakgelauwerde Buro 2 uit Roeselare. De eigen kantoren van Groep Huyzentruyt te Beveren-Leie, de boetiek Fragine te Deerlijk en de nog te bouwen residentie “De Kapelanie” eveneens te Deerlijk zijn andere sprekende voorbeelden. Er werd in de vormgeving gestreefd naar modernisme zonder het verleden en de oude bouwstijlen af te zweren of in verdrukking te brengen. Het project moest harmonieus samengaan met het Romaanse kerkje en andere waardevolle oude gebouwen. Strakke lijnen, een bovenmaatse lichtinval, glas, reflecties...zijn bepalende elementen in de architectuur. Ze leiden tot een uiterst hedendaags en toch zeer warmmenselijk bouwwerk. In het project werd gestreefd naar totale openheid, naar een ver doorgedreven centrumfunctie, naar een tijdloze architectuur en naar een groene long midden in het centrum. Wat dit laatste aspect betreft, zal een brede, groene, open strook de aandacht vanaf de Beukenhoflaan rechtstreeks leiden tot de Romaanse kerk.

Eerst saneren
Een meevaller voor de buurt vormt de sanering tijdens de afbraakwerken. We hebben het niet over bodemverontreiniging, maar over het asbest dat indertijd kwistig werd gebruikt in de bouw en dat we nu liever kwijt dan rijk zijn. Er is dan ook meteen gestart met de professionele en minutieuze verwijdering van alle asbest en asbesthoudende bouwmaterialen. Dit is een klus die met veel omzichtigheid moet aangepakt worden, maar dan ook alle eventuele toekomstige gezondheidsrisico’s voor inwoners en omwonenden wegneemt.

Gefaseerde aanpak
Een project van deze omvang –we spreken immers voor de Groep Huyzentruyt over een investering van bijna 15 miljoen EUR- wordt best gefaseerd aangepakt, wat meteen ook de mogelijke overlast voor omwonenden tot een minimum herleidt. Voor het ogenblik wordt de afbraak en verwijdering van asbest afgewerkt. Vanaf mei 2003 starten de voorbereidingen voor

FASE 1, die bestaat uit de eerste 10 woningen en 28 appartementen. In de loop van 2004 kan worden gestart met
FASE 2, bestaande uit het commercieel complex met daarboven nog eens 18 woningen. Tenslotte zal
FASE 3 finaliseren met het openbaar gebouw (eventueel ook als seniorie aan te wenden). De eerste bewoners kunnen dus vanaf eind 2004 hun woning betrekken. Hoeft het nog gezegd dat een dergelijke ingreep Vichte voorgoed zal veranderen, en dit in de positieve zin.