Het belangrijkste gereedschap. De altijd vrolijke collega. De bouwvakker en zijn radio. Bewonderd, vervloekt, maar vooral karakteristiek. Zestien in elkaar geknutselde exemplaren zijn vanaf deze maand te zien in de rondreizende expositie ‘Bouwradio FM Show’.
Zestien bouwvakkers kregen een stevig dilemma voor de kiezen. Hun vakkundig geknutselde etherontvanger ruilen voor een industrieel gefabriceerde DeWALT-radio. “Oftewel: een radio met een ziel ruilen voor een fel geel zielloos gedrocht”, chargeert Sander van Bussel van de Tilburg CowBoys, de kunstenaarsgroep die verantwoordelijk is voor het ‘veiligstellen van een stukje volkscultuur van de bouw’. “Die moderne radio voldoet aan alle normen, maar tegelijkertijd zorgen dit soort seriematig geproduceerde artikelen dat de charme en creativiteit op de bouwplaats verdwijnt.” De inzameling was een ritueel met wisselde reacties: de één lijkt verguld met de gele DeWALT, de ander dompelt zich op termijn in rouw, en slaat wederom aan het knutselen.
Ultieme arbeidsvitamine
De radio is het maatje op de steiger. Of het nu stampende beats, stevige inhakers of hartverscheurende levensliederen uitkraamt; muziek was, is en blijft de ultieme arbeidsvitamine. En statussymbool; want de zelfgemaakte radio wordt bewonderd en vertroeteld. De keuze voor de radio die de bouw van geluid mag voorzien, zegt wat over hoe de verhoudingen op het werk liggen. En veelal: hoe hard hij kan.
Interviews
De Tilburg CowBoys hebben alle eigenaren geïnterviewd. Hierdoor is het verhaal achter de radio, de ziel van een stukje bouwcultuur, tijdens de expositie te horen uit hun eigen apparaat. Zestien verschillende verhalen over het ontstaan, gebruik en afscheid van ‘het belangrijkste stuk gereedschap’. “Ons doel is om de mens achter de radio uit te lichten en op een voetstuk te plaatsen”, zegt Chris Gribling. De eigenaren zijn met hun zelfgebouwde radio gefotografeerd. Tijdens de expositie zal een zelf gecomponeerd muziekstuk met bouwgeluiden te horen zijn. Ook denken de kunstenaars erover om de verhalen in boekvorm uit te gaan brengen.
Hetzelfde type
Maar wat maakt een bouwradio een échte bouwradio? Net zoals een hond vaak bij zijn baasje past, zijn radio en eigenaar gauw van hetzelfde ‘type’. De gebruikte materialen zeggen wat over de aard van het werk dat van geluid wordt voorzien. De traditionele bouwradio is een houten kistje, waarin een autoradio (of een gewone etherontvanger uit vervlogen tijden) die via stoffige snoertjes en kroonsteentjes in verbinding staan met boxjes, bij voorkeur ook niet de nieuwste. De antenne is een kwetsbaar accessoire, maar enige creativiteit doet wonderen.
Varianten
De tentoonstelling laat een velerlei aan varianten zien. Een bouwradio in een rioolbuis, een omgebouwd Bavaria-kratje. Een beetje radio heeft ruimte genoeg om als gereedschapskist dienst te doen. Schroeven of staaldraden fungeren als antenne, dakdekmaterialen als waterdichte flappen. En de voeding? De een kiest voor netstroom. Een foefje: een extra stekkerdoos op de radio schroeven. Want bij een tekort aan contactpunten op de bouw, gaat de radio er als eerste uit. Maar de hardcore luisteraar kiest voor een robuuste, loeizware accu. Zoals één van de ruilers opmerkte: de accu van DeWALT is in zijn beleving te rap leeg. Zijn accu doet het drie weken. Maar ja, die komt ook uit een Mercedes-bus.
Waar en wanneer?
De Bouwradio FM Show is vanaf 17 oktober een maand lang te zien in City Center, aan het Pieter Vreedeplein in Tilburg. Vlakbij de grootste bouwput van de Brabantse stad. Daarna gaat de expositie verder Nederland in. Het is voor bedrijven en instellingen en evenementen mogelijk de Bouwradio FM Show in huis te halen. Belangstellenden voor deze rondreizende tentoonstelling kunnen contact opnemen met Sander van Bussel van de Tilburg CowBoys, tel. 013-5445891. E-mailen kan ook: tilburgcowboys@home.nl.
