Aantasting van houten palen biologisch gestopt

De Europese werkgroep ‘Bacpoles’ heeft een manier gevonden om aantasting van houten heipalen door bacteriën onder water te stoppen.

Een manier gebaseerd op biologische bestrijding door ‘phagen’, virussen die specifieke bacteriën onschadelijk kunnen maken, kan volgens de Europese werkgroep ‘Bacpoles’ de aantasting van houten heipalen door bacteriën onder water stoppen. De virussen kunnen mogelijk in de bodem of door hygroscopische werking in de palen zelf ingebracht worden.

Dat maakte het team bekend op een persconferentie in Amsterdam. Dat is overigens niet de stad met de grootste problemen. Vijftig procent van de funderingspalen in Amsterdam is van vurenhout, waarvan de spintlaag minder makkelijk wordt aangetast dan van grenen. Bovendien zijn de palen langer dan bijvoorbeeld in Haarlem, dus ook dikker.
In Haarlem is de situatie anders, daar staan sommige panden op het dunnere kernhout van palen van 6 meter. Soms ponst het kernhout door het langshout, of hij knikt. Vaak knappen dan andere palen in de omgeving vrij snel na elkaar.
Dat levert een schade op die duidelijk anders is dan bij het rotten van droogstaande palen. Daarbij ontwikkelt de schade zich langzamer en is hij vaak beperkt tot één of enkele palen, bijvoorbeeld bij de wortels van een boom of bij een lekke, drainerende riolering.
De werkgroep ‘Bacpoles’ is samengesteld uit een veelheid van universiteiten, instituten, een producent van phagen uit Denemarken en een constructiebureau uit Padova, Italië. Uit Nederland nemen onder andere ingenieursbureau Fugro en SHR Hout Research deel. De financiering vindt plaats uit een fonds voor het behoud van cultureel erfgoed. In het onderzoek zijn niet alleen heipalen, maar ook gezonken houten schepen en andere archeologische objecten betrokken.

Levensverwachting
De bacteriën die de cellulose uit de cellen van het spinthout verorberen, zijn nog niet eerder waargenomen, blijkt uit DNA-onderzoek. Het zijn meerdere soorten. Het is niet bekend of ze met de palen de grond in gegaan zijn. Zeker is dat behalve zuurstof ook nutriënten zoals stikstof aanwezig moeten zijn, willen de bacteriën aan hun langzame maaltijd kunnen beginnen.
Tot nu toe zijn de vindplaatsen van bacteriële aantasting beperkt. Dr. R. Klaassen van SHR Hout Research zei ervan overtuigd te zijn, dat meer gemeenten met dit probleem te maken zullen krijgen. Het is belangrijk niet te haastig te concluderen, dat de fundering vervangen moet worden. “Wij hebben een standaard onderzoeksmethode. Voor het monster dat we ontvangen, geven we een levensverwachting. We hebben al een paar duizend monsters gedaan.”
In methodes waarbij een verhardende stof in de paal of in de bodem wordt ingebracht, zei Klaassen weinig vertrouwen te hebben. Met phagen wordt de schade weliswaar niet hersteld, maar de verdere aantasting wel gestopt.