Kantoor behoeft minimaal aantal installaties

Combinatie van betonkernactivering met waterpomp en ontwerp pakt zeer gunstig uit In het nieuwbouwkantoor van Woningstichting Dr. Alphons Ariëns in Druten komen diverse moderne installatietechnieken bij elkaar. Een van de belangrijkste is het systeem waarmee het binnenklimaat energiezuinig wordt geregeld.

De combinatie van betonkernactivering met een waterpomp zorgt ervoor dat traditionele installaties in het kantoor van Woningstichting Dr. Alphons Ariëns slechts mondjesmaat nodig, of zelfs overbodig zijn.

Een gebouw met dikke muren dat ’s zomers lekker koel is, verklapt al het geheim. Beton kan een steentje bijdragen aan klimaatbeheersing. maar om de eigenschappen optimaal te benutten moet het beton wel een handje worden geholpen.
In opdracht van de Drutense woningstichting ontwierp ingenieursbureau Dijkoraad een klimaatsysteem dat ’s winters aan 85 procent van de warmtevraag voldoet. Andersom is lucht koelen in de zomer niet nodig: het beton voert al zoveel warmte af, dat in combinatie met enkele andere eigenschappen van het gebouw een aangename temperatuur ontstaat.
De basis van het systeem dat momenteel wordt aangelegd, bestaat uit een vlechtwerk van pex slangen in wapeningsmatten. De matten worden na het storten van de eerste laag vloerbeton aangebracht, waarna een tweede laag beton ze afdekt.
De slangen worden gevoed uit een grondwaterbron en geven na gedane arbeid het water weer aan de bodem via een injectieput. Een warmtepomp brengt met een kleine hoeveelheid energie ’s winters de temperatuur van het relatief warme grondwater verder omhoog om de ruimten te verwarmen. In de zomer werkt het precies andersom: met een kleine hoeveelheid energie is de temperatuur van het toch al koele grondwater verder te verlagen. “Op die manier heb je minder hoge pieken te koelen en te verwarmen”, zegt adviseur werktuigbouw Henk Haveman van Dijkoraad .

Ontwerp
Volgens berekeningen van het ingenieursbureau krijgt het gebouw op die manier een energieprestatiecoëfficiënt (epc) van 0,7, terwijl de klimaatbeheersing met 150 gewogen overschrijdingsuren voldoet aan de standaard voor rijkskantoren.
De prestatie is echter niet alleen te danken aan de betonkernactivering en warmtepomp. Ook het ontwerp van het gebouw en de afwerking dragen daaraan bij. Haveman: “De architect stopt in zijn ontwerp ook zoveel mogelijk juiste eigenschappen om het klimaat te kunnen beheersen. Er moeten niet te grote ramen in het gebouw, de gevel moet een zo groot mogelijke warmteweerstand hebben, de muren een goede isolatie, de buitenzonwering moet zo effectief mogelijk en de lucht in het gebouw moet goed langs het beton van de vloeren kunnen stromen, zodat de afwerking van plafonds gedeeltelijk open moet blijven.”
De betonnen vloeren moeten zowel naar boven als naar beneden hun werk kunnen doen. Daarom wordt, anders dan bij vloerverwarming, de isolatie in de vloer weggelaten. Om het gebouw in de zomer toch van frisse lucht te voorzien, moeten roosters slim worden geplaatst op plekken waar ze geen tocht veroorzaken. Actieve luchtkoeling is niet nodig: de muren nemen genoeg warmte van personeel, apparatuur en de zon in zich op.
Het bouwen van kantoren met slimme klimaatbeheersing vergt wel vroegtijdige samenwerking van de ontwerpers en een voorzichtige aanpak van de (af)bouwers en installateurs, volgens Haveman: “De architect moet in zijn ontwerp rekening houden met een dikkere vloer, wat gevolgen heeft voor de hele constructie. Het vloerenbedrijf en de installateurs moeten de klus aandurven, want bij het storten van de tweede laag is voorzichtigheid en precisie geboden. Ook andere afbouwers moeten voorzichtig zijn met de wapeningsmatten”.

Betaalbaar
Volgens Dijkoraad is een klimaatsysteem met betonkernactivering goed betaalbaar, omdat elders op mechanische installaties zoals luchtkoeling kan worden bespaard. Bovendien betekent een fijn klimaat dat personeel prettiger en dus harder werkt, meent Haveman. “Dergelijke installaties worden in Nederland vooral nog toegepast in grootschalige projecten en minder in bescheidener gebouwen zoals het kantoor in Druten.” Dijkoraad denkt evenwel dat betonkernactivering vaker zal worden toegepast. “Omdat steeds meer opdrachtgevers hechten aan zowel energieprestatie als kwaliteit van het klimaat voor de medewerkers.”
In het nieuwe gebouw in Druten tekende installatiebedrijf F. Megens uit Druten voor de aanleg van de betonkernactivering.