Tijdens de laatste tien jaar zijn de bouwgrondprijzen in de Kempen meer dan verdrievoudigd. Tien jaar geleden lagen ze onder het Vlaamse gemiddelde. Intussen zijn ze duurder dan gemiddeld geworden. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) dringt er dan ook op aan dat de Kempense gemeenten meer werk maken van het aansnijden van hun woonuitbreidingsgebieden en hier geen beperkende voorwaarden aan koppelen. Zoniet zullen de bouwgrondprijzen in de Kempen fors blijven stijgen.
In de Kempen (met name in het arrondissement Turnhout) steeg het aantal stedenbouwkundige vergunningen voor nieuwe huizen tijdens de laatste vier jaar met 34%: van 1.264 tot 1.694. Op Vlaams niveau bedroeg de stijging 30%. Tegelijk steeg het aantal vergunningen voor nieuwe appartementen in de Kempen met 72%. Dit is heel wat meer dan het Vlaamse gemiddelde van 43%. Met name het jaar 2005 was voor de Kempen een goed bouwjaar met in vergelijking met het jaar voordien 30% meer vergunningen voor nieuwe huizen en 26% meer vergunningen voor nieuwe appartementen.
De Kempense bouwdynamiek dreigt nu echter stil te vallen bij gebrek aan bouwgronden. Uit de laatste consumentenenquête van de VCB blijkt dat 48% van de bouwers en kandidaat-bouwers het aanbod aan bouwgronden in de provincie Antwerpen ontoereikend vindt. Gebrek aan bouwgronden leidt tot meer halfopen en gesloten bebouwing (drie- en tweegevelwoningen) en tot meer appartementen. Opvallend voor de Kempen is dat het aandeel van de appartementen bij de vergunde nieuwbouwwoningen tien jaar geleden amper 26% bedroeg en intussen het Vlaamse gemiddelde van 55% evenaart.
Schaarste aan bouwgronden leidt ook tot fors stijgende bouwgrondprijzen. In Vlaanderen zijn de prijzen voor een modale bouwgrond de laatste tien jaar met een factor 2,6 toegenomen. In het arrondissement Turnhout stegen zij veel sneller, met een factor 3,1. Terwijl de bouwgrondprijzen in het arrondissement tien jaar geleden nog duidelijk onder het Vlaamse gemiddelde lagen, liggen zij nu hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Deze tendens komt overeen met de algemene vaststelling van de VCB dat regio’s met traditioneel lage bouwgrondprijzen hun achterstand tegenover het Vlaamse gemiddelde versneld aan het inhalen zijn.
Vandaar dat de Kempense gemeentebesturen de komende jaren dringend extra bouwmogelijkheden moeten creëren. Om de gemeenten bij de ontwikkeling van de woonuitbreidingsgebieden te helpen heeft minister van ruimtelijke ordening Dirk Van Mechelen op het einde van 2005 een atlas uitgebracht. Deze atlas vermeldt tot op straatniveau welke gebieden prioritair kunnen worden ontwikkeld. Reeds in 2002 heeft minister Van Mechelen via een omzendbrief de mogelijkheden om woonuitbreidingsgebieden te laten aansnijden versoepeld. Maar volgens de laatste bekende stand van zaken (midden 2005) hebben slechts 50 van de 308 Vlaamse gemeenten in dit kader een bouwproject ingediend, waarvan amper één (Ravels) in het arrondissement Turnhout.
De zopas uitgekomen atlas biedt de gemeentebesturen objectieve criteria aan waardoor zij hun best gelegen woonuitbreidingsgebieden veel sneller kunnen ontwikkelen. Voor gans Vlaanderen gaat het om 5.089 ha nog onbebouwde terreinen. Deze 5.089 ha kunnen snel op de markt worden gebracht, enerzijds omdat de huidige ruimtelijke planning al in die richting gaat en anderzijds ook omdat zij in hoge mate de bestaande stads- en dorpskernen versterken, niet in overstromingsgebied zijn gelegen en niet overlappen met natuurgebieden.
In de provincie Antwerpen kunnen volgens de atlas van de woonuitbreidingsgebieden 1.191 ha op korte termijn worden vrijgegeven. Hierop kunnen 19.692 nieuwe woningen worden opgericht. Indien de bouwgronden op deze woonuitbreidingsgebieden betaalbaar blijven, kunnen 3% of drie op honderd gezinnen uit de provincie Antwerpen op korte termijn een woning verwerven. Dan kan het percentage woningeigenaars in de provincie worden opgetrokken van 70% tot 73%.
De VCB vraagt dan ook aan de Kempense gemeentebesturen aan het aansnijden van hun woonuitbreidingsgebieden geen bijkomende voorwaarden te koppelen. Zo heeft een heffing op onbebouwde percelen enkel tot gevolg dat de bouwgrondprijzen verder toenemen. Bovendien gaat zo’n heffing het bebouwen van bouwgronden geenszins versnellen. Of een bouwgrond al dan niet wordt aangesneden, hangt af van de overheid en meer bepaald van de mate waarin gewest, provincie en gemeente duidelijkheid scheppen over de bebouwingsmogelijkheden. De VCB roept de lokale overheden dan ook op versneld werk te maken van hun ruimtelijke uitvoeringsplannen. Deze plannen zullen veel meer woongelegenheden creëren dan een heffing op onbebouwde percelen.
Bovendien zal zo’n heffing hoogstens een aantal eigenaars van goedkope en slecht gelegen bouwgronden tot een verkoop aanzetten. Private aannemers en bouwpromotoren hebben geen belang bij ‘slapende’ percelen. Dat zij in het arrondissement Turnhout vorig jaar jaar voor 1.694 nieuwe huizen en 1.969 nieuwe appartementen hebben gezorgd, is daar het zoveelste bewijs van. Het Vlaamse regeerakkoord had zich tot doel gesteld om voor de gezinnen meer betaalbare kavels te creëren. Het is helemaal in strijd met dit akkoord als de overheid de private sector gaat afremmen juist op het ogenblik dat zij de doelstellingen van het regeerakkoord waarmaakt.
Op de roadshow van vanavond voor de Confederatie Bouw Kempen zal de VCB de Kempense gemeentebesturen aanzetten tot de ontwikkeling van hun woonuitbreidingsgebieden. Door nog voor de verkiezingen van dit jaar daartoe concrete plannen op te maken kunnen de gemeentebesturen extra bouwmogelijkheden creëren waardoor de burgers tegen betaalbare prijzen in de eigen regio kunnen blijven wonen.
Marc Dillen (foto), Directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw
Meest gelezen
- Bouw & Wonen Partners:
