Nieuwbouw

Wateroverlast aanpakken door waterbewust en -robuust te bouwen

Een toename van het overstromingsrisico met factor tien ten opzichte van nu. Dat staat ons te wachten volgens het klimaatrapport van de Vlaams Milieumaatschappij. Tenminste, als we de stranden en de oevers niet gelijktijdig ophogen (De Standaard van vrijdag 18 september). Het bewustwordingsproces rond het thema water is bij Vlaamse architecten al een tijdje aan de gang. Om het overstromingsrisico te beperken en schade aan woningen en gebouwen te voorkomen, zal Vlaanderen in de toekomst immers zowel waterbewuster als -robuuster moeten bouwen. De voorbije jaren hebben architecten er een hoop nieuwe uitdagingen en verplichtingen met betrekking tot water bij gekregen. Zo is het sinds de nieuwe gewestelijke verordening hemelwater (2013) verplicht om bij nieuwbouw, herbouw en uitbreidingen een systeem voor hemelwaterrecuperatie aan te leggen en het overtollige hemelwater te laten infiltreren in de bodem op het eigen terrein. Om dat alles te stroomlijnen is bij NAV, de grootste Vlaamse architectenorganisatie, al voor de derde jaargang een ‘consulent waterbewust bouwen’ aan de slag. Ontwerpers bekleden immers een belangrijke rol in de preventieve aanpak van overstromingen.

Volgens Ir.-arch. Julie Alboort, consulent Waterbewust Bouwen bij NAV, staat Vlaanderen voor verschillende maatschappelijke uitdagingen met betrekking tot water. “Door de klimaatverandering en de toenemende verharde oppervlakte in Vlaanderen nemen overstromingsrisico’s toe. Bovendien wordt drinkwater schaars. Dit brengt ook uitdagingen met zich mee voor de bouwsector”, aldus Alboort.

‘Geen noodzakelijk kwaad’

De waterproblematiek leeft sterk onder de architecten. NAV ontvangt veel vragen over de toepassing van de gewestelijke stedenbouwkundige verordening hemelwater en de technische implementatie van infiltratiesystemen in bouwprojecten. Binnen het project probeert de consulent waterbewust bouwen meer duidelijkheid te scheppen, onder andere door stelselmatig referentieprojecten te bespreken vanuit het standpunt van de architect. Ook zogenaamd waterrobuust of overstromingsveilig bouwen is voor architecten relatief nieuwe materie. Het gaat dan om preventiemaatregelen zodat bij overstromingen schade aan gebouwen worden voorkomen en beperkt.

“Waterbeheersing dient niet benaderd te worden als een ‘noodzakelijk kwaad’, maar als een randvoorwaarde of zelfs uitgangspunt in het ontwerp”, aldus Julie Alboort. Voor architecten is het belangrijk van bij het begin rekening te houden met de mogelijke impact van een project op het watersysteem. “We mogen de waterproblematiek niet uit de weg gaan, maar moeten op zoek gaan naar een creatieve manier om ruimte te geven aan water. Op die manier worden architecten uitgedaagd een efficiënt en duurzaam waterbeheer te integreren in hun ontwerp”, concludeert de consulent waterbewust bouwen.

Kwetsbaar voor overstromingen

In het Vlaams Adaptatieplan (VAP) staan meer dan 70 maatregelen opgelijst waarmee Vlaanderen zich wil voorbereiden op en weerbaar wil maken tegen klimaatverandering. De wetenschappelijke voorspelling is dat we gaan te maken krijgen met een temperatuurstijging, drogere zomers (met felle buien), nattere winters en een stijging van de zeespiegel. Bovendien is Vlaanderen erg kwetsbaar voor wateroverlast door de dichte bebouwing en de vele gebouwen in overstroombare gebieden.

Het project ‘Consulent Waterbewust Bouwen’ is, met steun van de Vlaamse Overheid, al aan haar derde jaargang toe. Het project ondersteunt architecten via een helpdesk, informatieverspreiding en de organisatie van infosessies, cursussen en congressen. Daarnaast worden ook hulpmiddelen voor de sector ontwikkeld zoals rekenvoorbeelden en tools.

Ook interessant