Vlaanderen telt ongeveer een miljoen woningen met volle gevels zonder spouw en nog eens ongeveer een miljoen woningen met gevels met een spouwmuur maar zonder isolatie. Door deze gevels na te isoleren zou Vlaanderen op relatief korte termijn een enorme vooruitgang kunnen boeken op het vlak van energiebesparing en bij de vermindering van de CO2-uitstoot. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) en de Confederatie Bouw Afwerking betreuren dat de Vlaamse overheid hier niet meer aandacht aan besteedt. Zij geeft nu een premie van 500 euro voor dakisolatie. Zij zou ook de na-isolatie van woningen moeten aanmoedigen en met name de na-isolatie van rijwoningen even fors moeten subsidiëren.
De overgrote meerderheid van de Vlaamse woningen van voor 1960 heeft geen spouwmuur maar een volle muur als gevel. In totaal gaat het om circa een miljoen woningen. In dergelijke gevels kan men geen isolatieproduct inspuiten. De enige mogelijke methode van na-isolatie bestaat uit het aanbrengen van buitenmuurisolatie, afgewerkt met bepleistering of baksteen. Deze ingreep kost 100 à 130 euro per m² en is dus relatief duur maar omdat het vaak om rijwoningen gaat, is de te isoleren oppervlakte relatief beperkt.
Vanaf de jaren ’50 en ’60 werden steeds meer spouwmuren opgetrokken, niet om de woning beter te isoleren maar wel om het vocht beter uit de woning te weren. Deze spouwmuren werden toen nog niet met isolatie opgevuld. In totaal gaat het om nog eens ongeveer een miljoen woningen, waarvan een groot aantal volledig vrijstaande woningen met vier gevels. Want in die jaren was de viergevelwoning de belangrijkste woontrend. In deze gevels is het wel mogelijk een isolatieproduct te spuiten. Het gaat om een relatief goedkope ingreep – zij kost 25 à 35 euro per m² – maar doorgaans om grotere oppervlakten omdat vier gevels moeten worden behandeld. Het is pas vanaf de jaren ’80 dat geïsoleerde spouwmuren ingeburgerd geraakten.
Prioritair actiepunt
Energiebesparende nieuwbouw levert slechts op lange termijn een bijdrage tot een vermindering van de CO2-uitstoot in Vlaanderen. Jaarlijks komen er gemiddeld 35.000 nieuwe woongelegenheden bij. Dit is nauwelijks meer dan 1,4% van het totale woningpatrimonium in Vlaanderen. Om snel succes te boeken op het vlak van energiebesparing en bij de vermindering van de CO2-uitstoot speelt renovatie een cruciale rol.
De Vlaamse overheid heeft dit erkend. Zij heeft daartoe een woningrenovatieprogramma uitgewerkt rond drie kernactiepunten: de isolatie van daken, de installatie van hoogrendementsglas en de vervanging van oude verwarmingsketels door condensatieketels. Maar de na-isolatie van gevels behoort spijtig genoeg niet tot deze prioriteiten. Hiervoor bestaat ook geen apart premiesysteem zoals dit wel voor het aanbrengen van dakisolatie bestaat.
In eengezinswoningen worden de kamers op de benedenverdieping (zoals de woonkamer en de keuken) vaker verwarmd dan de slaapkamers op de bovenverdieping. In oudere woningen zonder spouwmuur of zonder isolatie in de spouwmuur gaat de warmte daardoor grotendeels verloren via de gevel, nog meer zelfs dan via het dak. Gezien de enorme warmteverliezen via volle muren of niet-geïsoleerde spouwmuren vragen de VCB en de Confederatie Bouw Afwerking dat de Vlaamse overheid de na-isolatie van gevels uitdrukkelijk als prioritair actiepunt aan het woningrenovatieprogramma toevoegt.
Extra premies
Voor de na-isolatie van gevels bestaan in Vlaanderen op dit ogenblik enkel premies bij de distributienetbeheerders. Maar die bedragen niet meer dan 4 euro per m² als met een geregistreerde aannemer wordt gewerkt, en 2 euro per m² bij doehetzelfwerk. De VCB en de Confederatie Bouw Afwerking vragen dat de Vlaamse overheid veel hogere premies voor de na-isolatie van gevels invoert, naar analogie met het Waalse en het Brusselse gewest. Wallonië biedt momenteel 25 euro subsidie per m² en Brussel zelfs 45 euro per m². Ligt het trouwens niet voor de hand dat de Vlaamse overheid die nu al premies geeft voor dakisolatie en hoogrendementsglas, ook de na-isolatie van gevels zou subsidiëren? Want pas dan is de schil van de woning helemaal geïsoleerd en heeft men een ‘sluitende’ oplossing.
In een recente resolutie hebben ook Groen! en NV-A gepleit voor meer subsidies voor de na-isolatie van gevels. De VCB en de Confederatie Bouw Afwerking sluiten zich daarbij aan. De overheid zou bijvoorbeeld kunnen beginnen met de toekenning van een hogere premie voor de na-isolatie van de circa 400.000 oudere rijwoningen met volle gevelmuren. Zoals eerder gesteld is de na-isolatie van dergelijke muren per m² relatief duur. Maar omdat het bij een rijwoning volstaat de voor- en achtergevel te isoleren, blijft de te isoleren oppervlakte beperkt en komt men zo tot een maximaal besparingseffect. Maar ook andere toepassingen van na-isolatie kunnen extra overheidssteun best gebruiken.
Om alle volle muren en niet-geïsoleerde spouwmuren in de gevels van de Vlaamse woningen tegen 2020 na te isoleren zouden over gans Vlaanderen zowat 600 gevels per dag een behandeling moeten krijgen. De sector stelt daarentegen vast dat er in werkelijkheid nog relatief weinig interesse voor de na-isolatie van gevels bestaat. De VCB en de Confederatie Bouw Afwerking vragen aan de Vlaamse regering deze problematiek mede bovenaan de agenda te plaatsen.
Rooilijnoverschrijding
Voor de na-isolatie van woningen heeft de Vlaamse regering intussen wel al een belangrijke hinderpaal op het vlak van ruimtelijke ordening weggenomen. Tot nu toe verbood de overheid dat de aangebrachte na-isolatie de bouw- of rooilijn overschreed. In het aangepaste decreet op de ruimtelijke ordening dat de bevoegde commissie van het Vlaams Parlement zopas heeft goedgekeurd, staat uitdrukkelijk dat voortaan wel een stedenbouwkundige vergunning kan worden verleend wanneer door het aanbrengen van gevelisolatie de rooi- of bouwlijn wordt overschreden. De overschrijding mag oplopen tot 12 centimeter.
De sector vraagt nu dat de Vlaamse overheid de komende jaren ook via subsidiëring en sensibilisering de na-isolatie van gevels zou stimuleren.
Meer over Isolatie
- Bouw & Wonen Partners:
