Algemeen

Petroleum Zuid (Antwerpen) belangrijk maar bedreigd erfgoed

Aan het begin van de 20e eeuw was Petroleum Zuid in Antwerpen de belangrijkste petroleumhaven van Europa.
Bij Koninklijk Besluit van 28 juni 1900 werden 54 hectaren poldergrond in de Hobokense polder onteigend voor de aanleg van nieuwe petroleuminrichtingen - omdat men besloten had dat de opslag van grote hoeveelheden van dat brandbare goedje in de oude haven te gevaarlijk was. De aanlegwerken gingen begin 1902 van start en vanaf 1903 werden de eerste nieuwe installaties in gebruik genomen. Pionier daarbij was de American Petroleum Company (APC). Op 26 augustus 1904 brak in de nieuwe petroleumhaven een grote brand uit, die op tal van postkaarten en foto's vereeuwigd werd. De tanks van APC werden vernietigd, maar enkele stapel- en werkhuizen, en de concièrgerie ontsnapten aan de dans.
Vandaag is de meeste activiteit in Petroleum-Zuid verdwenen en maakt men zich op om het om te vormen tot 'Blue Gate'. Dit is een strategisch project van het Urban II-programma en het grootste investeringsproject in de Antwerpse Zuidrand.
Erfgoed mag daarbij de ontwikkelaars liefst niet voor de voeten lopen...

Van de oudste ontwikkelingen, van voor de brand van 1904, blijven thans enkel nog een viertal gebouwen en een betonnen aanlegpier bewaard. De gebouwen zijn deze van de American Petroleum Company, dus van de eerste firma die hier een stek vond. In de bedrijfsgebouwen van APC vinden we daarenboven een unieke betonnen dakconstructie (1903), één van de oudste betonstructuren in België.

Het is derhalve zeker verantwoord dat deze gebouwen opgenomen werden in de Vastgestelde Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed (9 november 2011, Belgisch Staatsblad 17 november 2011). Deze is rechtsgeldig geworden op 27 november 2011, zoals in het decreet bepaald 10 dagen na de publicatie in het Belgisch Staatsblad.

Echter, een sloopvergunning voor deze site werd drie dagen vóór de rechtsgeldigheid van de vastgestelde inventaris afgeleverd, op 24 november...

De gemeente kan voor gebouwen die opgenomen zijn in de vastgestelde inventaris de sloopvergunning alleen uitreiken, nadat zij advies heeft gevraagd over de erfgoedwaarden van het gebouw. De stad Antwerpen was op de hoogte van het feit dat een reeks gebouwen, o.m. deze van APC, op de vastgestelde inventaris zouden opgenomen worden. Wilde men door het afleveren van een vergunning de rechtsgeldigheid nog snel te vlug af zijn ???
Build for Life