De veelzijdigheid van MDF

Houtachtige plaatmaterialen zijn niet meer weg te denken uit het leven van de klusser. Het is zelfs vanzelfsprekend dat ze verkrijgbaar zijn in de bouwmarkt. Maar van origine waren deze platen helemaal niet voor de klusser bedoeld.

De vraag naar plaatmateriaal ontstond in de meubelindustrie. Vroeger werden meubels samengesteld uit massief houten balkjes, maar al snel kwam de vraag naar houten panelen van grotere afmetingen en dan uiteraard wel met dezelfde sterkte. Zo ontstond de meubelplaat. Deze werd opgebouwd uit aan elkaar gelijmde balkjes die aan boven- en onderzijde werden bekleed met een houtfineer. Hierdoor leek het alsof de plaat uit één stuk hout was gemaakt.

In meubels uit de jaren vijftig en zestig zie je deze platen nog terug. Het meubelpaneel is dus één van de eerste en dus ook oudste plaatmaterialen. En het wordt nog steeds gemaakt en gebruikt in de meubelindustrie.

Triplex of multiplex klinkt de klusser wat bekender in de oren. Deze plaat wordt opgebouwd uit verschillende lagen fineer die kruislings op elkaar worden gelijmd. Hierdoor krijg je een ijzersterke plaat. De dunste plaat bestaat uit drie lagen fineer. Dit noemen we in de volksmond: triplex. Dikkere platen worden dus opgebouwd uit meerdere lagen, meestal een veelvoud van drie. Dit noemen we dan ook: multiplex. Máár in het houtvak heet ook dit gewoon triplex. Beide benamingen zijn in elk geval goed. Zo, weer een probleem uit de wereld geholpen.

Omdat er tot ongeveer 1930 nog geen duurzame lijmen bestonden, werden meubelpanelen en triplexplaten alleen binnen toegepast. Maar sinds de komst van de kunstharslijmen konden er ook buiten- en constructieve toepassingen bedacht worden.

Zowel bij meubelpanelen als bij triplexplaten bestaat de bovenzijde en onderzijde altijd uit een laag fineer. Hierdoor blijft de houtstructuur (nerf) behouden. Uit economische overwegingen groeide er echter ook behoefte aan goedkopere en eenvoudiger te maken plaatmaterialen. Zo ontstonden de spaanplaten. Het woord zegt het al: deze platen bestaan uit spaanders (kleine stukjes hout) die vermengd worden met lijm en dan tot een plaat worden samengeperst. Spaanplaten hebben geen natuurlijke houtstructuur, maar na verwerking kunnen ze wel weer bekleed worden met een fineer of kunststoffolie.

Massiever

In 1970 ontstond er een nieuwe plaat, namelijk de MDF plaat (Medium Density Fibreboard) Deze plaat wordt ook gemaakt van spaanders, alleen deze spaanders zijn slechts ongeveer 2 mm groot. Net als triplex wordt ook MDF uit verschillende lagen opgebouwd. Hierdoor is de plaat compacter en massiever dan spaanplaat. MDF kun je door deze eigenschappen beter zagen en frezen, bekleden met fineer of kunststoffolie èn zelfs schilderen en spuiten met elk verfsysteem. Een klein nadeel is dat de plaat een stuk zwaarder is.

Niet alleen uit economische, maar ook uit milieuoverwegingen is het vandaag de dag verstandiger om voor spaan- of MDF-platen te kiezen. Deze platen worden immers voornamelijk gemaakt van dunningshout en afvalhout uit zagerijen en houtverwerkende industrieën. De boom kan in principe volledig gebruikt worden, op de bast na. Bij massief hout is bijvoorbeeld de kern en het spinthout niet bruikbaar. Ook bij het schaven en zagen van massief hout gaat de helft van de boom verloren.

Tegenwoordig worden er verschillende soorten MDF gemaakt. Door toevoegingen worden ze zelfs waterbestendig of brandvertragend. En ook bestaat er HDF (High Density Fibreboard). Dit is nog compacter, dus bijvoorbeeld nog mooier te profileren.

MDF heeft een ongekende hoeveelheid toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan deuren, kozijnen, speelgoed, tuinmeubelen, buitenspeeltoestellen, luidsprekerboxen, strijkplanken, schilderij- en spiegellijsten, schroten, plafonds, trappen, drager voor laminaatvloeren en zelfs verkeersborden. Met MDF raak je dus nooit uitgeklust.