De Vlaamse bouwbedrijven hebben veel werk. 26% van de kmo's hebben nu meer opdrachten dan in het vorige kwartaal toen het werkvolume al op een hoger niveau lag dan in de eerste helft van het jaar. Zelfs de sector van de wegenbouwers, kabel- en leidinglegeers heeft nu beduidend meer werk. Deze plukt de vruchten van de komende gemeenteraadsverkiezingen.
Voor de toekomst verwachten ze dit activiteitspeil te evenaren of zelfs te verhogen (18%). De orderboekjes zijn duidelijk beter gevuld dan in 2004. Wat ook blijkt uit het aantal afgeleverde vergunningen voor nieuwe woningen. De stijging daarvan is spectaculair. Het is vooral de appartementsbouw die in de lift zit. Er werden in Vlaanderen in de eerste 10 maanden van 2005 in vergelijking met dezelfde periode van 2004 12% meer flats gebouwd. De bouw van eengezinswoningen nam met 10% toe.
Deze evolutie vertaalt zich in een hogere vraag naar arbeidskrachten. 18% van de bouwondernemers heeft in de voorbije weken één of meer personeelsleden aangeworven. 12% denkt eraan dit in de komende maanden te doen. Een moeilijke opdracht weliswaar want heel wat bouwberoepen behoren al lang tot de knelpuntberoepen. Vakbekwame arbeiders zijn zeer moeilijk te vinden. Er is een gebrek aan goede metsers, bekisters, ploegbazen, wegenwerkers, installateurs, schrijnwerkers, schilders, stukadoors, ... het vakmanschap dreigt te verdwijnen. Het aantal jonge mensen dat jaarlijks uit het bouwonderwijs afstudeert, is ruim onvoldoende om de arbeiders die op pensioen gaan of de sector verlaten, te vervangen. De Vlaamse bouwsector moet jaarlijks ongeveer 13.000 bouwvakkers vervangen, waarvan de helft geschoolden, en het bouwonderwijs levert er nog geen 2.000 aan. Hoog tijd dus voor een herwaardering van het technisch en beroepsonderwijs en een betere promotie van de bouwsector. Wie voor de bouw kiest, gaat voor jobzekerheid, afwisselend en uitdagend werk en een meer dan behoorlijk loon.
Dankzij het grotere werkvolume is de winst van een op vijf bouwondernemingen wat toegenomen. Maar het prijspeil blijft laag. 19% van de bedrijfsleiders spreekt zelfs van een achteruitgang ten opzichte van enkele maanden geleden en 13% verwacht dat deze nog zullen verslechteren. De oorzaken zijn niet ver te zoeken. De Vlaamse bouw-kmo's hebben heel wat bijkomende kosten. Brandstoffen en de meeste bouwmaterialen zijn duur (en zeker duurder dan in 2004) en de arbeidskost stijgt. De prijzen volgen deze kostenstijging niet of toch niet voldoende. Wie zijn prijzen aanpast aan de hogere werkingskosten grijpt onverbiddellijk naast de opdracht.
De concurrentie in de bouwsector is dan ook bikkelhard. 27% van de aannemers zegt daarvan duidelijk meer last te ondervinden. Het gaat zowel om concurrentie vanwege collega-bouwbedrijven als vanuit het binnen- en buitenlandse zwarte en grijze circuit.
Bovendien heeft zowat elke aannemer last van slechte betalers. Iedereen heeft een of meerdere klanten die hun factuur niet, slechts gedeeltelijk of te laat betalen. Dit is een aanhoudend probleem voor de sector dat eerder vergroot dan afneemt (volgens 1 op 3 bedrijfsleiders).
Al deze evoluties maken dat het rendement van de Vlaamse bouwbedrijven aan de lage kant ligt.
De gevolgen daarvan blijven niet uit. In de eerste elf maanden van 2005 vielen er een recordaantal faillissementen, 1.015 tegenover 992 in dezelfde periode van 2004.
Bouwunie peilt met de bouwbarometer vier maal per jaar (sinds 1996) naar het sociaal-economisch klimaat bij de Vlaamse bouw-kmo's, uit de ruwbouw, de afwerking en de burgerlijke bouwkunde. De laatste peiling gebeurde in december bij een representatief staal van 203 Vlaamse bouw-kmo's en -zelfstandigen, waarvan 24% zonder personeel, 38% met maximaal 4 werknemers, 17% met 5 tot 9 werknemers en 21% met 10 of meer medewerkers. De bouwbarometer geeft een beeld van de huidige en de verwachte economische ontwikkeling.
