De omzet van de Vlaamse bouw-kmo’s nam in de voorbije drie maanden duidelijk toe. 38% van de Vlaamse bouwkmo’s heeft nu meer werk dan in het derde kwartaal van het jaar. 32% verwacht nog eens een toename van het aantal opdrachten in de eerstvolgende maanden. Dat zijn dan vooral bouwbedrijven die actief zijn op de renovatiemarkt want in 2011 zullen er beduidend minder nieuwe gebouwen, vooral minder nieuwe woningen en appartementen, gebouwd worden.
Verwachtingen van de bouwbedrijven voor hun werkvolume in 2011, per marktsegment
Door het aflopen van de btw-maatregelen uit het federale relanceplan hebben de woningbouwbedrijven veel minder rooskleurige perspectieven. De lagere btw op een schijf van 50.000 euro voor de bouw van een nieuwe woning en het verlaagde btw-tarief voor sloop en heropbouw in heel België hebben de bouwsector ondersteund tijdens de crisis. Heel wat bouwlustigen hebben hun bouwplannen versneld. Ook omwille van de 21% btw die vanaf nieuwjaar geheven zal worden (i.p.v. 10% Vlaamse registratierechten) op bouwgrond die samen met een nieuw gebouw gekocht wordt. Dit weerspiegelt zich ook duidelijk in het aantal afgeleverde bouwvergunningen voor nieuwe woningen. In de eerste maanden van dit jaar zijn maar liefst 29% meer vergunningen afgeleverd in vergelijking met vorig jaar. Deze versnelling zal een dip in het werkvolume veroorzaken zodra de versnelde projecten afgelopen zijn. Nieuwe klanten hebben geen extra stimulans om onmiddellijk te starten met hun bouwproject en nemen dus hun tijd.
De aannemers verwachten in de nabije toekomst duidelijk meer van de renovatiemarkt. De interesse voor energiebesparende maatregelen blijft hoog. En maar goed ook want bestaande woningen en gebouwen zullen tegen 2020 aan strengere eisen op vlak van energieprestaties moeten voldoen. Het wegvallen van de belastingvermindering voor muur- of vloerisolatie kan dan ook op weinig bijval rekenen. Isoleren is immers de eerste prioriteit voor wie energie wil besparen.
De verwachtingen voor de projectmarkt in 2011 zijn beter dan die van dit jaar maar toch nog niet echt hoog gespannen. Door de financiële en economische crisis hebben heel wat bedrijven hun investeringsplannen opgeborgen. Wanneer de economie heropleeft en het ondernemersvertrouwen blijft toenemen, zullen de bedrijven hun bouwprojecten nieuw leven inblazen. Op kortere termijn zijn ook hier de vooruitzichten voor de renovatie beter.
De overheidsinvesteringen hebben goed standgehouden tijdens de crisis en het is van groot belang dat de overheden verder blijven investeren. Maar we staan uiteraard voor een grote besparingsoperatie waardoor er gesnoeid zal worden in de overheidsuitgaven. Wat de bouwbedrijven ook vrezen, zoals blijkt uit de enquêteresultaten. Ondertussen komen de eerstvolgende gemeenteraadsverkiezingen (in 2012) dichterbij. In principe verhogen de lokale besturen hun investeringsinspanningen dan.
De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, zijn nog altijd niet goed. 23% zegt dat deze zelfs verslechterd zijn. Slechts 57% van de bouwbedrijven geeft aan dat de huidige prijzen winstgevend zijn. Dat zijn er meer dan in het voorgaande kwartaal (t.w. 52%) maar toch nog ruim onvoldoende. Voor de nabije toekomst denkt slechts 14% dat de prijzen zullen stijgen. De meesten verwachten een status quo. Ondertussen kampt nog altijd 35% van de bouwbedrijven met meer laattijdige betalingen en ervaart 31% meer oneerlijke concurrentie. Dat zijn er ongeveer evenveel als in het vorige kwartaal. Nog geen verbetering dus voor deze traditionele pijnpunten. Het is wachten op een daadwerkelijke heropleving die moet zorgen voor een verzachting van de concurrentiestrijd, een normalisatie van de prijzen en een gunstigere financiële toestand zodat klanten hun facturen sneller of vollediger betalen.
De werkgelegenheid in de bouwsector heeft tijdens de crisis goed standgehouden. En ook nu zijn de vooruitzichten op bouwarbeidsmarktniveau gunstig. In die zin dat de aanwervingsbereidheid toeneemt. 21% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft in de voorbije maanden aangeworven. 31% plant (verdere) aanwervingen in 2011. Anderzijds behoren de bouwberoepen nog altijd tot de knelpuntberoepen en dat zal zeker niet verbeteren als de economie herstelt.
Ondertussen blijft de tevredenheid van de bouwbedrijven met de economie in het algemeen beneden alle peil. Het steeds langer uitblijven van een nieuwe federale regering doet het aantal misnoegden toenemen met 19%.
