Ook in de bouw moet freelance mogelijk zijn, zegt Bouwunie. Zonder dat de freelancer of het bouwbedrijf dat op hem of haar een beroep doet, beschuldigd wordt van schijnzelfstandigheid.
Volgens de gangbare definitie is een freelancer “een ondernemer zonder personeel die hoofdzakelijk, maar niet uitsluitend in een business-to-business (B2B) context zakelijke diensten verleent en dit op basis van tijdelijke contracten, opdrachten of projecten.” In andere sectoren bestaat de freelancer al langer. Denk maar aan journalisten, informatici, vertalers of coaches. Alleen in de bouw wordt er verkrampt gereageerd. En wordt elke structurele samenwerking tussen een bouwonderneming en een zelfstandige onder de loep genomen: “Zou er hier geen sprake zijn van schijnzelfstandigheid?” Terwijl het meestal helemaal niet de bedoeling is om sociale regels te omzeilen of te frauderen. Niet door het bouwbedrijf-hoofdaannemer. En niet door de zelfstandige-onderaannemer. Bouwunie wil dit uitklaren en de relatie bouwbedrijf-freelancer decriminaliseren.
Want de freelancer in de bouw biedt een antwoord op een actuele vraag naar kwaliteit en flexibiliteit. Van beide kanten. In de bouw zijn hoe langer hoe meer zelfstandigen actief. Mensen die flexibel willen werken, hun eigen baas willen zijn, maar zonder meteen een hele onderneming met werknemers te ambiëren. En anderzijds zoeken de bouwbedrijven vlot inzetbare mensen, met een specifieke kennis en ervaring.
Daarnaast ervaren de bouwbedrijven veel concurrentie. En die is niet altijd eerlijk. Buitenlandse gedetacheerden zijn veel goedkoper en beroepen zich op de toepassing van de EU-regels om allerhande Belgische wetgeving te omzeilen. Zo is het sociaalrechtelijke luik van de Arbeidsrelatiewet (schijnzelfstandigheid) niet van toepassing op buitenlanders.
De freelancer biedt ook andere voordelen. Hij is goedkoper dan andere flexibele samenwerkingen zoals uitzendarbeid. En hij tornt minder ballast en minder moeilijk werkbare beperkingen die het werknemersstatuut wel meebrengt zoals bijvoorbeeld zeer lange en dure opzegtermijnen.
Om al die redenen zouden de bouwbedrijven meer gebruik willen maken van (zelfstandige) freelancers. Om te vermijden dat de inspectiediensten die vorm van samenwerken als schijnzelfstandigheid bestempelen, ook al is er geen sprake van fraude of sociale dumping, vraagt Bouwunie een aanpassing van de Arbeidsrelatiewet. Want er is nood aan rechtszekerheid, voor zelfstandige freelancers en bouwbedrijven. De Arbeidsrelatiewet moet enkel gebruikt worden waarvoor ze echt dient. Om manifeste en bewuste fraude, uitbuiting en sociale dumping te bestrijden.
- Een recente enquête van Bouwunie bij haar leden wijst uit dat 65 tot 70% van de bouwbedrijven wil samenwerken met zelfstandigen.
Vooral de flexibiliteit en de kwaliteit van zelfstandigen/freelancers zijn grote voordelen. Flexibiliteit betekent meer mogelijkheden, om bv. pieken op te vangen of specifieke werken uit te voeren, en minder regels. Kwaliteit omdat freelancers hun vak kennen, specialisten zijn en de juiste ingesteldheid en verantwoordelijkheidszin hebben, aldus de respondenten.
Freelancers zijn niet per definitie goedkoper dan eigen werknemers. Zij tornen wel minder “ballast” en potentiële zware kosten, want ze worden enkel ingeschakeld en betaald voor een welbepaalde opdracht. Freelancers zijn wel een pak goedkoper dan interimkrachten. Het samenwerken met freelancers zorgt ook voor minder rompslomp.
Vandaar het grote aantal bouwbedrijven dat wil samenwerken met zelfstandigen.
Maar uit de enquête blijkt ook dat 1 op 4 dat nu niet doet uit schrik voor schijnzelfstandigheid.
