Ook in deze turbulente tijden zijn er nog zekerheden: de Belg heeft de goesting om aan zijn woning te sleutelen nog niet verloren. En dan voornamelijk uit het oogpunt te moderniseren en in mindere mate om energetisch te besparen. Toch is dat in deze tijden, met de steeds strenger wordende regelgeving, een belangrijk aandachtspunt. De digitalisatie zal volgens de deelnemende partners een belangrijke factor spelen in die energetische transitie, waar domoticasystemen vandaag nog vooral een comfortoplossing zijn.
Belgen die op zoek gaan naar een nieuwbouwwoning, kijken iets vaker richting groepswoningbouw van bouwpromotoren. Bouwvergunningen worden namelijk ook steeds vaker door projectontwikkelaars aangevraagd. Dan gaat het minder om unifamiliale open gebouwen, maar veelal om kleinere woningen in grotere bouwprojecten.
Toch is de (ver)bouwer anno 2021 opvallend meer betrokken in het (ver)bouwproces, goed geïnformeerd en steeds veeleisender. Zowel in de nieuwbouw- als de renovatiemarkt, hecht de Belg meer dan ooit belang aan comfort en gepersonaliseerde, kwaliteitsvolle high-end producten en worden standaardproducten minder aantrekkelijk. Ook de tendens om extra ruimtegevoel te creëren en de binnen- en buitenruimte met elkaar te verbinden, is nog versterkt door de Covid-pandemie.
Het gesprek eindigde alvast unaniem: ook al weet de (ver)bouwer beter wat hij wil en is hij beter geïnformeerd, begeleiding en advies van professionals en producenten blijft van groot belang om de juiste keuzes te maken.
Meer renovatiewerken door corona én warme zomers
In de ontwikkeling van nieuwbouw ten opzichte van renovatie, is een opvallende dubbele trend merkbaar. Nieuwbouwprojecten worden steeds vaker opgezet door projectontwikkelaars, waardoor de Belg enerzijds minder invloed heeft op het effectieve ontwerp van dit type nieuwbouwprojecten. In deze markt gaat het bovendien om minder open unifamiliale bebouwingen, maar meer groepsbebouwingen.In de steeds groeiende renovatiemarkt daarentegen zien we dat hij steeds beter weet wat hij wil en meer dan ooit een vinger in de pap wil houden. “De liefde van de Belg voor (ver)bouwen is zeker nog aanwezig. De renovatiemarkt groeit sterk, mede door het feit dat we nu vaker thuis zijn en er door minder reizen meer budget vrij komt om kleine renovaties uit te voeren. Particulieren zien hun woning nu nog meer dan vroeger als een goede investering”, zegt Frank Ghysels, Sto. Maar ook de warme zomers van de afgelopen jaren zitten er zeker voor iets tussen. Volgens Lieven Verstaen van Daikin zetten verbouwers momenteel sterk in op koeling en luchtverversing.
Maar of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie, de houding van de consument is sterk veranderd ten opzichte van vroeger. “De (ver)bouwer is vandaag opvallend beter geïnformeerd. In nieuwbouwprojecten is hij meer betrokken in de opvolging met architecten, maar informeert zich ook beter bij bouwpromotoren en producenten. Ook in renovatieprojecten weten ze steeds beter wat ze willen”, aldus Johan Lisabeth van Winsol. Voor kleine renovaties is het namelijk niet altijd nodig om een architect in te schakelen, dus informeert de (ver)bouwer zich beter en volgt hij of zij alles zelf op. Voor grotere renovaties zien de bedrijven een duidelijke trend in het stijgend aantal verschillende partners die bij één (ver)bouwproject betrokken zijn.
De (ver)bouwer voert zelf heel wat opzoekingswerk uit via internet en bouwplatformen voor hij contact opneemt met producenten en architecten. “Het is heel duidelijk merkbaar dat verbouwers de showrooms binnenstappen met heel specifieke en zelfs technische vragen. De informatievergaring vindt vandaag veel vroeger plaats in het beslissingsproces dan een paar jaar terug: bij aankomst in de showroom weet hij vaak al wat hij wil”, aldus Sabine Merlevede van Wienerberger.
Hoewel het design en het esthetische aspect vandaag niet onbelangrijk geworden zijn, is de (ver)bouwer volgens Husqvarna meer dan ooit op zoek naar een kwaliteitsvolle oplossingen die echt bij zijn eigen project passen.
Kleiner, maar comfortabeler én gezonder wonen
Vandaag spreken we meer en meer over cohousing projecten, kangoeroewoningen en flexibele woningen. Ook binnen de nieuwbouwmarkt zien we een tendens naar kleinere woningen, onder andere door de grotere inmenging van projectontwikkelaars. Maar, dit betekent helemaal niet dat wonen minder belangrijk wordt, integendeel. Ook het groter aandeel thuiswerk en de covid-pandemie versterken de wens om een comfortabele, gepersonaliseerde én gezonde woonomgeving te creëren. Volgens Husqvarna heeft de pandemie vooral het denken over de inrichting van een woning sterk beïnvloed. Een woning krijgt namelijk nog meer functies dan vroeger en moet multifunctioneel inzetbaar zijn.(Ver)bouwers gaan eerst en vooral opvallend meer op zoek naar doordachte oplossingen met kwaliteit voorop en zoeken eerder high-end toestellen dan standaardoplossingen. “Bij renovatieprojecten zien we duidelijk dat de verbouwer niet op zoek is naar een opportuniteitsverkoop voor een quick fit, maar echt kwaliteit zoekt. High-end toestellen verkopen zelfs wat makkelijker dan basistoestellen, ook al zijn die duurder”, aldus Lieven Verstaen van Daikin. Ook FACQ merkt zo een groeiende interesse in badkameroplossingen met een hoger comfortgehalte en oplossingen voor kleinere badkamers in nieuwe woonvormen, zonder in te boeten op een gevoel van welbehagen en comfort.
De groeiende wens voor comfort gaat hand in hand met een groeiende aandacht voor de kwaliteit van binnenlucht en -klimaat, de wens om het ruimtegevoel in de woning te vergroten en een stijgende vraag om de binnen- en buitenruimte meer met elkaar in verbinding te brengen. "We merken dat mensen hunkeren naar meer daglicht binnenshuis en de buitenwereld naar binnen willen brengen. Zo zijn er opvallend meer aanvragen voor grotere en dunnere ramen en zelfs om meer ramen te plaatsen dan vroeger”, aldus Yves Sottiaux van Velux. Ook Winsol merkt zeker ook in kleinere woningen duidelijk een stijgende vraag naar terrasoverkappingen en bredere ramen met dunnere profielen, zodat de scheidingslijn tussen binnen en buiten steeds meer vervaagd en dit kleinere oppervlaktes compenseert.
Ook de tuin wordt een belangrijk verlengde van de beleving in een woning, of het nu om kleine of grote woningen gaat. “De vraag naar comfort in de tuin is enorm gestegen. Binnen die nieuwe woonvormen, zien we ook een trend naar gemeenschappelijk gebruik van de tuin en het tuinonderhoud”, aldus Bart Van Hal van Husqvarna.
Bovendien zoekt de consument steeds vaker naar comfortoplossingen die niet enkel kwaliteitsvol, maar ook personaliseerbaar zijn. “De consument is zich er steeds meer van bewust dat ook een goed binnenklimaat de comfortbeleving thuis verhoogt. We zien wel dat hij nu ook meer vraagt naar een groter aanbod personaliseerbare afwerkingsmogelijkheden op die isolatiesystemen, om een unieke look & feel te creëren”, aldus Frank Ghysels van Sto.
Domoticasystemen voor comfort en flexbiliteit
Essencia voert jaarlijks een grootschalig onderzoek uit bij 5.000 Belgen tussen de 25 en 74 jaar om de relatie van de Belg met domoticasystemen te onderzoeken. Daaruit blijkt dat het aandeel van domoticasystemen in woningen elk jaar stijgt, maar vandaag toch nog vandaag toch nog relatief matig aanwezig is. Zo blijkt dat 46% van de renoveerders nog te weinig de toegevoegde waarde ziet van het gebruik van een domoticasysteem. 74% kiest vooral voor domoticasystemen voor het comfort en de flexibiliteit met besturing vanuit één centraal punt zoals de smartphone.Slechts 27% kiest voor een domoticasysteem om energie te besparen, wat net een belangrijke meerwaarde kan zijn van dergelijke systemen door bijvoorbeeld verschillende energiebronnen in de woning met elkaar te verbinden. “Zowel door de nieuwe elektriciteitstarieven als de afschaffing van de terugdraaiende teller is een smarthome erg interessant, zeker in combinatie met zonnepanelen en een digitale meter. Die kan bepalen wanneer je elektriciteit van zonnepanelen meteen kunt inzetten voor een vaatwasser of wasmachine bijvoorbeeld, en zo het meeste uit een investering met hernieuwbare energie kunt halen.“, zegt Bieke Gepts van Essencia. Maar in de toekomst zou energiebesparing volgens Essencia een belangrijke reden worden om een domoticasystemen te installeren. Volgens Etienne de Montigny van Daikin gaan beide zaken zelfs hand in hand: "Een energetische transitie is niet mogelijk, zonder deze numerieke revolutie”.
Volgens Husqvarna is er nu vooral een trend merkbaar waarin domoticasystemen vooral op deelgebieden van de woning een belangrijk onderdeel vormen, zoals bij het tuinonderhoud: “Ook voor de tuin blijft dit vooral nog een comfortoplossing, maar uitstoot en energiebesparing kan al voor een heel groot stuk in de tuin gebeuren en daar wordt nu fel op ingezet”.
Ook wat domoticasystemen voor waterbeheer en -besparing betreft, ziet FACQ toch al een groeiende interesse om alles vanop één centraal punt te bedienen. “Het is ook belangrijk om de installateurs hierin te betrekken, zodat zij ook de noden van hun klanten rechtstreeks en proactief kunnen volgen”, volgens Pascal Curias van FACQ.
Ook al hebben domoticasystemen de particuliere en de renovatiemarkt nog niet compleet veroverd, in nieuwe constructies merken we zeker een duidelijke opmars. Bouwpromotoren stellen steeds vaker woningen voor die uitgerust zijn met domoticasystemen. “Denk hierbij ook aan appartementen voor oudere mensen, waarbij domotica er voor kan zorgen dat ze er zo lang mogelijk op een veilige en energiezuinige manier kunnen blijven wonen. Dit met behulp van slimme liften voor boodschappen bijvoorbeeld”, aldus Bieke Gepts.. Lieven Verstaen van Daikin benadrukt nog dat voor jonge mensen connectiviteit een steeds grotere rol zal spelen in het keuzeproces van een nieuwe woning.
Maar, de Belg maakt zich wel zorgen over de veiligheid van zijn data die via domoticasysmstemen vrijgegeven worden, wat volgens Essencia zorgt dit probleem voor een rem op de evolutie van de technologie. Zo blijkt uit internationale studies dat andere landen hierin al een pak verder zitten dan België, maar dat wij binnenkort ook een versnelling hoger zullen kunnen schakelen en ook deze zorgen kunnen overwinnen. Volgens Yves Sottiaux van Velux zou uniformiteit in het beheer van domoticasystemen en de data die evolutie kunnen versnellen. Johan Lisabeth van Winsol eindigt dit thema op een positieve noot en benadrukt nog de mogelijkheden rond inbraakveiligheid.
Energiebesparing nog geen prioriteit voor renovatiewerken
Volgens Essencia scoren de nieuwbouwwoningen op vlak van energiezuinigheid en EPB-eisen vrij goed. Volgens Sto is dit voor een groot stuk te wijten aan de grotere diktes van isolatie bij nieuwbouwprojecten, waardoor er sneller een beter EPB-peil bereikt kan worden. “Bij bestaande woningen ligt dit vaak anders: 60% van het bestaande woningpark is slecht geïsoleerd. Wanneer je weet dat een gemiddeld gezin 15 ton CO2 uitstoot om de woning te verwarmen, is die impact heel groot”, aldus Frank Ghysels van Sto. Ook betere beglazing in nieuwbouwprojecten speelt hier volgens Winsol een belangrijke rol.Wat de renovatiemarkt betreft, renoveert volgens cijfers van Essencia 34% van de Belgen eerder om de woning te moderniseren, en slechts 18% om energie te besparen. Bij een bevraging van de algemene bevolking naar hun mening over het energiepeil, denkt 45% wel dat investeringen om het energiepeil te verlagen meer opbrengen dan het kost. Al is dat percentage sinds 2012 in dalende lijn. Slechts 7% van de huiseigenaren kent met zekerheid het E-peil van zijn woning.
Circulair bouwen nog in de kinderschoenen
Rond circulair bouwen is er volgens Essencia vandaag nog maar heel weinig data beschikbaar. Essencia neemt dit wel mee in bevragingen bij aankopers van grote bouwondernemingen in de residentïele en niet-residentiële markt. “Verwerking van tuin- en stortafval wordt wel gebruikt voor het maken van funderingen, maar echt bouwen met circulaire bouwmaterialen gebeurt nog niet genoeg. De goedkeuringen voor die materialen laten nog wat op zich wachten”, aldus Bieke Gepts van Essencia. Volgens Wienerberger zal de rol van de producent om de consument hierin te begeleiden van groot belang zijn. “Veel van onze producten zijn nu al circulair tot stand gekomen, maar dergelijke producten worden vandaag nog vooral in grote projecten toegepast. De particulier ligt er vandaag nog iets minder wakker van, maar eenmaal die wetgeving en dat beleid rond is, zal ook de consument meer en meer kiezen voor duurzame producten die circulair tot stand komen zijn”, aldus Sabine Merlevede. Waarschijnlijk krijgen woningen op termijn een ecologische score, die circulaire materialen mee zullen bepalen. Duurzaamheid krijgt daardoor terug meer betekenis als concept.
Als slotsom zijn alle partners het erover eens: of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie, ook in 2021 blijft het belangrijk om professioneel advies in te winnen en erkende installateurs in te schakelen. Volgens Essencia is dat extra van belang bij verbouwingen, waar de chronologie van de werken vaak nog wat bijgestuurd moet worden.
