De trend van appartementisering zie je ook in de evolutie van het gebouwenbestand. In 1992 waren er 396.554 appartementen in Vlaanderen en 686.646 rijhuizen. Dat laatste getal is over de voorbije twintig jaar nagenoeg ongewijzigd gebleven: 697.340 rijhuizen in 2021. Terwijl het aantal appartementen meer dan verdubbeld is tot 909.253. Procentueel zie je de vooruitgang nog duidelijker: in 1992 was 16,17% van alle woongelegenheden een appartement. In 2021 was dat 27,65%. Ondertussen zijn de appartementen het meest voorkomende woningtype. Dat blijkt uit de gegevens van het kadaster, zoals vrijgegeven door de Algemene Directie Statistiek.
“De redenen achter die trend zijn velerlei van aard. Sowieso is het een doelstelling van de overheid om meer richting verdichting te gaan. Bovendien worden vaak appartementsgebouwen gerealiseerd via binnenstedelijke reconversie: de sloop van een aantal (vaak verouderde) rijhuizen en de vervanging daarvan door een kwalitatief nieuwbouwproject. De demografische evolutie naar meer alleenstaanden en éénoudergezinnen speelt er ook een rol in”, merkt Kristophe Thijs, directeur Communicatie bij CIB Vlaanderen op.
Appartementsreflex
De trend van appartementisering zal zich doorzetten. Daarom is het des te belangrijker dat het beleid zich ook bewust is van de specifieke uitdagingen die zich bij appartementsgebouwen stellen. Daarom pleit CIB als beroepsvereniging, met meer dan 800 syndici in haar ledenbestand, voor een appartementsreflex.“Concreet: de overheid moet bij elk beleidsinitiatief afchecken welke bijzonderheden erbij komen in de context van appartementsgebouwen. Zodat niemand uit de boot valt. We denken onder meer aan het verlaagd BTW-tarief van 6% voor aardgas, waar collectief verwarmde appartementsgebouwen eerst niet voor in aanmerking kwamen. Of aan het feit dat pas recent premies en leningen voor renovatie aan verenigingen van mede-eigenaars kunnen worden verstrekt”, aldus CIB Vlaanderen.
Energiecrisis
We pleiten ook voor een specifiek pakket van maatregelen richting appartementsgebouwen rond de energiecrisis. Een gericht pakket, dat inspeelt op de issues die bij de renovatie van gebouwencomplexen spelen. Waaronder:- een verlaging van de meerderheid die nodig is op de algemene vergadering om renovatiewerken goed te keuren
- een extra stimulans/verplichting om een voldoende groot reservekapitaal aan te leggen
- Snelle duidelijkheid rond de plaatsing van laadpalen en de brandveiligheidsnormen die daarbij gelden
- Een interventie om de plaatsing van zonnepanelen op daken van appartementsgebouwen juridisch, financieel, administratief, … haalbaar te maken, niet enkel voor collectief maar ook individueel gebruik
- …
Syndicus als sleutelfiguur
Hoe meer Vlaanderen ‘appartementiseert’, hoe belangrijker de sector van de syndici wordt. De syndicus is een sleutelfiguur, die instaat voor het beheer van de gemeenschappelijke delen (de gangen, het dak, de inkomhal, de lift, …) en voor de uitvoering van de beslissingen van de algemene vergadering in het gebouw (realisatie van werken, opvraging voor het werkkapitaal en het reservekapitaal, …).“Toch is het een sector die onder druk staat. Er komen veel appartementen bij maar het aantal syndici en vooral het aantal syndicusmedewerkers stijgt niet mee. Syndici hebben het bijzonder moeilijk om gemotiveerde mensen aan te trekken om als syndicusmedewerker aan de slag te gaan. De niet evidente combinatie met het gezinsleven speelt daar in mee”, geeft Thijs mee.
Reik de syndici de hand
De uitdagingen waar de sector mee wordt geconfronteerd zijn groot: energietransitie, HR, … Als sector moeten we daar mee aan de slag. We moeten zorgen voor een beter begrip bij bewoners van appartementen over de rol van de syndicus en dus voor een correct verwachtingspatroon. Net zoals de verschillende overheden aan de slag moeten met de nieuwe realiteit op het veld. Een appartementsgebouw is zowel administratief, technisch als financieel een totaal andere context dan een ééngezinswoning. Het beleid moet daaraan aangepast zijn.“We roepen alle overheden dan ook op om maximaal met de syndici in gesprek te gaan. Niemand kent die complexere realiteit beter dan de syndici”, aldus de beroepsorganisatie.
