Bouw ook tijdens coronacrisis dringend op zoek naar jongeren

In september lag het aantal werkzoekenden en vacatures in de bouw bijna opnieuw op het niveau van voor de lockdown in maart. De bouwsector blijft dus voorlopig aanwerven ondanks de coronacrisis. De tekorten in de bouw zijn structureel. In 15 jaar tijd is het aandeel van de 55-plussers onder de bouwarbeiders bijvoorbeeld verdubbeld van 7% tot 14%. Alleen al door pensionering van die arbeiders zijn in de Vlaamse bouw op enkele jaren tijd 15.000 nieuwe medewerkers nodig. In het visierapport met als titel Talenten netwerken voor een betere leefwereld dat de VCB vandaag virtueel voorstelt, heeft de VCB onderzocht hoe bouwsector, bouwbedrijven en scholen nu al jongeren van de generatie Z voor de bouw enthousiasmeren. Daarvoor heeft de VCB eveneens een online imagocampagne gelanceerd die momenteel doorloopt, ook ondanks de coronacrisis.

In september is het aantal werkzoekende bouwarbeiders opnieuw gedaald tot 15.300. In april tijdens de lockdown was dit gestegen tot meer dan 16.000. Het aantal openstaande bouwvacatures is in september opnieuw gestegen tot 1.900. In april was dit aantal fors gedaald tot amper 650. Deze evolutie wijst erop dat de bouw opnieuw is beginnen aanwerven, ondanks de coronacrisis, althans tot september. Zie hiervoor de grafiek in bijlage.

Als we de vacature- en werkzoekendencijfers van de voorbije 12 maanden bekijken, stellen we vast dat er vooral veel vraag is naar technische bedienden (werfleiders, studiebureautechnici, calculatoren, tekenaars en conducteurs), naar installateurs (van centrale verwarming en sanitair) en ook nog naar meer traditionele bouwberoepen zoals dakdekkers en binnenschrijnwerkers. Voor deze beroepen ligt het aantal werkzoekenden lager dan het aantal vacatures. Er is hiervoor dus dringend nieuwe instroom nodig. Zie ook hiervoor de grafiek in bijlage.

Het visierapport van de VCB legt uit hoe bouwbedrijven jongeren best benaderen. Uit internationaal onderzoek door Deloitte is gebleken dat jongeren van de generatie Z vooral begaan zijn met de bescherming van het leefmilieu, veel meer dan bijvoorbeeld met werkloosheid en terrorisme. Vermits de bouw in belangrijke mate tot een betere leefwereld kan bijdragen, is er in principe sowieso een belangrijk raakvlak met de jongeren mogelijk.

Op jongeren afgestemde bouwbedrijven

Maar ook bouwbedrijven stemmen hun manier van werken steeds meer af op de desiderata van jongeren. We merken dat bouwbedrijven hun vacatures steeds meer bekend maken via sociale media en via internetplatforms. Juist ten gevolge van de coronacrisis zijn bouwbedrijven meer gaan investeren in digitale tools, vooral om met bouwpartners maar ook met eigen medewerkers te kunnen blijven communiceren.

Meer dan voorheen werken bouwbedrijven met zelfsturende teams, geven zij aan hun medewerkers continu in plaats van enkel jaarlijks feedback, bevragen zij hen systematisch over nieuwe ideeën en werken zij daarvoor met digitale informatieplatforms. Jongeren werken graag in teams. Internationaal onderzoek heeft uitgewezen dat teamwerk in geen enkele sector sterker staat dan in de bouw. En geen enkele sector juist daardoor meer betrokken medewerkers telt.

Het visierapport van de VCB gaat dieper in op al deze tendensen. Tegelijk loopt de imagocampagne #werfze naar de jongeren. De VCB heeft die campagne in september opgestart. Centraal staat het videoplatform www.werfze.be dat uit meer dan honderd videofilmpjes bestaat. Aan dit platform heeft de VCB een sociale mediacampagne gekoppeld die nauw aansluit bij de leefwereld van jongeren. De filmpjes illustreren ook dat de bouw positief inspeelt op tal van maatschappelijke noden, onder meer op het vlak van klimaat, circulair bouwen en digitalisering. Dankzij het gebruik van sociale media wist de VCB al in de eerste weken van de campagne tienduizenden geïnteresseerde jongeren, ouders en leerkrachten te bereiken.

Duurzame tewerkstelling

De bouw kan aan de jongeren duurzame tewerkstellingsperspectieven bieden. Van groot belang is dan wel dat de regionale en lokale overheden een duurzaam investeringsbeleid op lange termijn voeren. Dat betekent concreet voor de Vlaamse overheid dat zij ook nog tijdens de coronaperiode voluit moet blijven verder werken aan haar meerjareninvesteringsplan, voor die werken een concrete meerjarenplanning moet uitwerken, tijdig Europese cofinanciering moet aanvragen, vergunningsprocedures niet mag laten aanslepen en werken zo snel mogelijk aanbestedingsklaar moet krijgen. Als de overheden op die manier continuïteit in het werkenvolume kunnen garanderen, zal er geen capaciteitsprobleem ontstaan.