Fors minder instroom vanuit secundair onderwijs
Terwijl installateurs en ook bouwbedienden nog relatief jong zijn, is de bouwarbeidersbevolking sterk aan het vergrijzen. De volgende tien jaar kunnen we een massale uittocht van ongeveer 21.000 oudere bouwarbeiders verwachten. Tegenover de massale uitstroom van bouwarbeiders staat een dalende instroom vanuit het secundair onderwijs.Vooral in de 3de graad BSO ruwbouw is het aantal leerlingen fors gedaald: van 919 in 2010-2011 tot amper 506 in 2016-2017. Bovendien daalde ook het aantal leerlingen in de ruwbouwgerichte studierichtingen van het TSO. De opleidingen voor professionele bachelor bouw dreigen hierdoor minder instroom vanuit het secundair bouwonderwijs te krijgen.
Bij de opleidingen voor hout bleef de achteruitgang de laatste jaren gelukkig nog relatief beperkt en bij de opleidingen voor koeling en warmte was er zelfs een lichte stijging. De recente septembertelling van het katholiek onderwijs heeft deze tendensen voor schooljaar 2017-2018 bevestigd.
Tegelijk is het aantal deeltijds lerende jongeren bij de bouwopleidingen van de Syntra op zeven jaar tijd gedaald van circa 800 tot nog slechts een 200-tal. De integratie van leertijd, jongerenleerlingwezen en alternerende bouwopleidingen in de nieuwe overeenkomst alternerende opleiding is er niet in geslaagd de forse neergang van het deeltijds leren en werken in de Vlaamse bouw te stoppen. De proefprojecten voor duaal leren en werken bieden evenmin soelaas. Dit schooljaar zitten amper een 40-tal bouwleerlingen in een duaal leertraject.
Groeiend tekort aan ingenieurs
Wat betreft het hoger en universitair onderwijs voor de bouw zien we over de laatste acht jaren een forse stijging van 60% van het aantal ingeschreven studenten voor de opleiding tot professionele bachelor bouw. Tegelijk is het aantal inschrijvingen voor industrieel ingenieur bouw maar met 28% gestegen, dat voor ingenieur-architect met 1% gedaald en dat voor burgerlijk ingenieur bouw maar liefst met 54% gedaald. De bouwbedrijven vertegenwoordigen nochtans maar liefst een derde van de totale vraag naar ingenieurs voor alle sectoren samen.Ook hier zijn we beducht voor de toekomst in het licht van de gestegen opleidingsvereisten. In de bouw is er nu vooral vraag naar bouwtechnici zoals project- en werfleiders en calculators en naar specialisten in installatietechnieken. Voor die beroepen is steeds vaker minstens een opleiding tot professionele bachelor vereist. Terwijl het aantal bouwarbeiders gestaag daalt, zien we het aantal technische bedienden en zelfstandigen in de bouw almaar stijgen. Naast zelfstandigen die zich grotendeels toeleggen op uitvoerende taken, zien we het aantal hoger gekwalificeerde vrije beroepen en consultants in de bouw sterk toenemen.
Dat de bouwopleidingen bij de recente hervorming van het secundair onderwijs werden opgenomen in het studiedomein STEM (wat staat voor Science, Technology, Engineering en Mathematics), is volledig terecht. Meer dan ooit is de bouw een sector die de nieuwste bevindingen op het vlak van wetenschap, technologie, engineering en wiskunde integreert. Alleen is dit nog onvoldoende bekend bij het grote publiek en bij de jongeren. Met haar blog www.stembouw.be wil de VCB hier verandering in brengen.
