Wie woont er in het mooiere huis, architect of aannemer? De architect.
Juistem: iedereen is anders. En ook een beetje typerend.
Hoe anders die twee karakters zijn, maak ik live mee op het architectenbureau. Sinds een jaar zit daar namelijk een aannemer bij. Hij wil geen aannemer genoemd overigens, want dit is een titel uit de 'oude economie', dus noemt zich liever bouwer.
Iedereen roept: ‘De bouw moet transparanter!’ ‘De bouw moet duurzamer!’. Maar oh wee, als er een architect met een ecologisch ontwerp bij een aannemer een prijs opvraagt. Eerst een diepe zucht: architectonisch EN ecologisch?! Dan komt er een prijs, met net iets te veel (lage) stelposten. Want hij weet maar nooit. Tijdens de bouw mag de architect hoog en laag springen, maar er wordt natuurlijk wel even aan de opdrachtgever gemeld dat traditionele materialen veel goedkoper zijn. En dat hij (het is echt nooit een ‘zij’ he?) geen garantie kan geven op de voor hem onbekende materialen.
Arme ecologische architect. Daar ga je met je mooie idealen voor een groenere en gezondere wereld. Arme opdrachtgever, die weet nu helemaal niet meer waar hij (of zij!), goed aan doet.
Na een rondje bellen blijkt dat elke ecologische architect een eigen creatieve oplossing heeft gevonden. Zo is er een architect die de uitvoering volledig zelf aanstuurt: hij krijgt de bouwsom op zijn rekening en voert de directie over de onderaannemers. Onder het mom van: wie betaalt, bepaalt. Zijn verzekering hiervoor heeft hij nog nooit hoeven aanspreken. Een andere architect schrijft zelf een bijzonder gedetailleerd bestek en is heel strikt op de uitvoering ervan. Weer een ander maakt alleen het ontwerp en doet geen uitvoeringsbegeleiding, zodat de opdrachtgever zelf in de gaten moet houden of de aannemer bouwt volgens de ecologische afspraken. De meest creatieve oplossing vond ik nog was architect en opdrachtgever samen bedacht: zelf alle contracten van onderaannemers verzamelen en dit 1 op 1 laten overnemen door een ervaren aannemer.
Helaas moest hij hierbij vermelden dat dit niet heeft voorkomen dat de aannemer toch terugkwam op de gekozen onderaannemers en gekozen materialen.
Maar wat als de aannemer nu eens niet aan de overkant van de tafel zit, maar naast de architect en opdrachtgever? Dit lukt alleen als de aannemer geen kostendruk heeft en zich puur kan richten op de kwaliteit en planning; als de opdrachtgever van te voren weet wat hij betaalt en wat hij daarvoor krijgt; en als de ecologische architect zeker is van de juiste ecologische uitvoering van zijn ontwerp. Daarvoor moet je werken in bouwteam; werken met een vast, all inclusive bedrag, met een open begroting en communiceren in korte lijnen.
De uit de traditionele aannemerij afkomstige Patrick Schreven ging de uitdaging aan en begon ORGA bouw, deze maand precies een jaar geleden. Vandaar dat er dus nu een aannemer, sorry bouwer bij ons in huis zit.
Hoe het is gegaan? Ja, waar zal ik beginnen? Of hij het kan? Ja zeker. Hij vindt het eigenlijk heel eenvoudig. Ecologisch bouwen verschilt namelijk helemaal niet zo veel met traditioneel bouwen. Hij kan goed binnen budget en het vaste bedrag blijven. Bovendien brengt hij zijn praktische, gespecialiseerde kennis in tijdens het ontwerp. So far so good.
Heeft dit ’t bouwproces makkelijker gemaakt voor de architect? Zeker! Het gesteggel, het onderhandelen ligt niet meer op zijn bordje maar op dat van de bouwer. De onderaannemers werken namelijk nog wel op de ‘oude’ manier. En voor de opdrachtgever? Meestal wel, maar niet elke keer. Aangezien de meest kritische opdrachtgevers altijd de meeste informatie geven, deel ik hierbij ons leerpuntje. Een jong stel voor wie we een nieuwe woning bouwden, raakte helemaal in de ban van de berekeningen die Patrick (immers open begrotingen) liet zien: kortingen, handig overlappingen schrappen, goedkopere opties. Ze wilden alles weten, tot op de cent. De veranderingen hierin gaan echter zo snel dat het voor hen niet bij te benen was. ‘Waarom zit er zoveel verschil tussen deze offertes?’ ‘Wat een hoop geld voor het afvoeren van grond. Moet IK dat betalen?’ Ondanks het feit dat ze van te voren een vast bedrag met Patrick hadden afgesproken, waar keurig binnen gebleven is, raakten ze hopeloos verstrikt in alle cijfers.
Deze opdrachtgevers zijn nu gelukkig enorm blij met hun prachtige gebouw. Wat zij als heel leuk hebben ervaren zijn de verhalen die verteld werden. Bijvoorbeeld dat de gebinten van Larikshout zijn en uit de Nederlandse bossen komen. Dat het resthout is van Staatsbosbeheer, waardoor er minder CO2 uitgestoten wordt in het vervoer. Dit vertellen ze graag door aan hun gasten.
Voor dit stel had de aannemer dus meer als een architect mogen praten, in verhalen en esthetiek. Maar of dat helemaal zal lukken weet ik niet. Het zijn toch een heel verschillende types. Wat overigens erg heel leuk is om te zien op kantoor. Een kleine greep uit de opvallende verschillen van het afgelopen jaar: de architect is vaak fashionably late, bouwer stipt; architect chaotisch in administratie en houdt veel (te) lange afspraken; bouwer altijd binnen planning; architect creatief in oplossingen; bouwer praktisch. Tevens hebben we sinds een jaar opeens elke verjaardag gevierd met taart; vieren we elk succes met gebakjes en worden er regelmatig kroketten binnengedragen. Grappig verschil is ook dat de architect altijd graag bemiddelt en de bouwer er juist veel plezier in heeft te onderhandelen met zijn onderaannemers.Mijn conclusie vanuit de marketing: laat de architect de techniek, maar ook het financiële plaatje vertalen naar opdrachtgever. De bouwer kan dan ongestoord zijn werk doen, binnen planning en budget, uiteraard met de open begrotingen. Dat hier vertrouwen voor nodig is, lijkt me duidelijk. Gelukkig is de nieuwe economie aan het ontwikkelen op basis van vertrouwen (Marktplaats, Broodfonds, Snappcar). Dat de accurate bouwer daardoor in een grotere auto rijdt en graag taartjes eet, nemen we er van harte bij. Iedereen z’n ding. Wanneer de architect in een auto rijdt waar je een huis voor kunt laten bouwen, dan moet je wel gaan oppassen.
