Het is quasi een zeldzaamheid dat zoveel precieze aandacht besteed wordt aan een ontwikkelingsproject. VDD Project Development is wat dat betreft niet aan zijn proefstuk toe, maar gooit met The Grand beslist hoge ogen door resoluut in zee te gaan met het architectenbureau David Chipperfield Architects. Dat kosten noch moeite worden gespaard om het historische Le Grand Hôtel op de Nieuwpoortse Zeedijk tot in de details aan te pakken – zowel interieur als exterieur – siert de ontwikkelaar. De ernst waarmee de ontwikkelaar het project benadert wekt vertrouwen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE) met wie voor The Grand, zoals het project vandaag wordt genoemd, zeer nauw wordt overlegd aangaande de transformaties. Geen wonder dat de te koop staande appartementen nog oplevering als zoete broodjes van de hand gaan.
Pinakeltjes
Het was de Societeì Anonyme de Nieuport Bains, opgericht door grootgrondbezitter Benjamin Crombez, die de Brusselse architect Apollon Lagache (1882-1940) engageerde voor de oprichting van twee prestigieuze amusementsgebouwen: Le Grand Hôtel en Le Petit Casino. Beide ontwerpen uit 1924 torenden op de Zeedijk trots boven de tussenliggende gebouwen uit en profileerden tijdens het interbellum zichtbaar de skyline van Nieuwpoort-Bad. Ook al liet de voltooiing wat op zich wachten, vijf jaar lang hadden vakwerklieden het beste van zichzelf gegeven alvorens de eerste gasten in 1929 toestroomden. Lagache hanteerde in beide ontwerpen een stijl die aanleunde bij het eclecticisme van de 19de eeuw. Architect Galache schiep in zijn architectuur vooral een feeëriek ensemble waar het aan oriëntaalse invloeden niet ontbrak. Het spel van torentjes, pinakeltjes alsook de veel gebruikte Chhatri of opengewerkte koepels, lijken zo te zijn geplukt uit het vocabularium van de Indiase Mogol-architectuur. In Nieuwpoort incarneerde Le Grand Hôtel met zijn wapperende vaandels en in het oog springend profiel vooral de vreugde van de naoorlogse recreatie ver van de ongezonde stad. Het huidige project mikt niet alleen op een materiële reconstructie, het evoceert ook het heerlijke, vrije vakantiegevoel van zee, zon en licht.Chipperfields hartstocht voor architectuur
Om de schittering en de generositeit van de architectuur van The Grand in ere te herstellen en de verknoping met de stad doelmatig te organiseren, was een stevig onderbouwde totaalvisie zeker noodzakelijk. Dat architect David Chipperfield voor deze opdracht in de kijker liep zal niemand verbazen. Integendeel. VDD Project Development kon door zijn tussenkomst bogen op zijn rijke expertise. Het palmares van Chipperfields ontwerpkantoor mag dan indrukwekkend zijn, vooral zijn visie op elk van zijn gerealiseerde projecten getuigt van een verregaande kennis van historische antecedenten benevens alle technische en materiële aspecten van hedendaagse bouwtechnieken. Wie het dossier van zijn ontwerpbureau m.b.t. The Grand onder de loep legt, ontmoet een fijnbesnaarde benadering op zowel structureel-technisch vlak als op stedenbouwkundig niveau, zonder zijn zin voor wederopbouw en geraffineerde architecturale toevoegingen uit het oog te verliezen. Uit dit alles galmt zijn liefde voor architectuur, mens en omgeving.
Driedimensionaliteit
In zijn nota spreekt architect David Chipperfield over het ‘ingekort statuut’ van het vroegere Le Grand Hôtel. Hij bedoelt daarmee de teloorgang van zijn status als landmark alsook de stedelijke verwevenheid met Nieuwpoort-Bad. Wat de Britse architect beoogt, is vooral herstel van het ruimtelijk stedelijk weefsel door heel beslissend de driedimensionale aanwezigheid van The Grand te affirmeren. Onder meer door aan de buitenkant de drie indrukwekkende gevels in ere te herstellen evenals de koepels en het hoektorentje dat proportioneel hoger wordt opgetrokken. David Chipperfield: “Het gebouw laten we op een natuurlijke wijze evolueren, aangepast aan de behoeften van de tijd. Een gebruik dat al sinds de renaissance in zwang was. Vandaag worden gebouwen te vaak vervangen ten koste van hun sociaal erfgoed, geschiedenis en duurzame kwaliteiten.”Kruimel
In zijn ontwerpconcept bedeelt David Chipperfield het nauwelijks zichtbare Hendrikaplein een verfrissende stedelijke rol toe. Of om het met Chipperfields woorden te zeggen: het krijgt zijn royale burgerlijke kwaliteit terug die het jaren heeft moeten missen door verrommeling. Dit gegeven is niet los te koppelen van de wederopbouw van de brede loggia aan het Hendrikaplein en van het herstel van de overige drie buitengevels die, evenals het daklandschap, een genuanceerde en verfijnde restauratie zullen ondergaan in overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE). Voor wat de gevelcompositie betreft, stelt Chipperfield zich de vraag naar de juiste schaal om het gebouw niet alleen in zijn glansrol te herstellen maar ook economisch te rentabiliseren, net zo noodzakelijk om het kostenplaatje te dekken. Het antwoord is dat The Grand zal worden uitgebreid met vier extra verdiepingen: twee in het dak, twee in de gevel, dit alles heel proportioneel afgewogen. Door de verhoging en accentuering van de plint, herwint het voormalig hotel zijn status en speelt het weer mee in de hiërarchie van de bouwlijn langsheen de Zeedijk doordat de daklijn hoger zal liggen dan het aan palende appartementsgebouw. De ingreep van Chipperfield is te begrijpen als een ijzersterk en geraffineerd pluspunt. Ook in de detaillering van zowel de beschermde – traphal - als de onbeschermde elementen – het glas-in-lood in de bar- blinkt de gevierde architect uit door zijn doortastende aanpak. Geen kruimel van wat nog te recupereren valt gooit hij weg.
Arjaan De Feyter: architectuur vanuit de ziel
The Grand doet door zijn majestueuze verschijning appèl op het zintuigelijk genot. Er is de bijzondere architecturale afwerking aan de buitenkant, deels te beschouwen als een stedenbouwkundige kwestie, waarbij eveneens een gevoel van beleving de bovenhand haalt. En dat ervaren we minstens even sterk in het interieur van het gebouw waarbij tal van oorspronkelijke elementen - nu nauwlettend gerestaureerd – op wonderbaarlijke wijze de tijd wisten te trotseren. Wie het gebouw langs de originele inkom binnenwandelt, ervaart onmiddellijk de geest en grandeur van de intact gebleven inkomhal met zijn monumentale trap en allegorische vrouwenfiguur met lichttoorts. Hier voelt elke sterveling zich opgetild door de riante ruimtelijkheid en de smaakvolle aanpak van het interieur. Ze weerspiegelt het vrije bewustzijn van de moderne mens net zoals weergaf in zijn pointillistisch schilderij Luxe, Calme et Volupté. De pure overgave van het genot zoals Charles Baudelaire het dichtte in zijn L’invitation au voyage. Een reis naar de ideale wereld van orde, schoonheid en overgave. De door Arjaan De Feyter ontworpen interieurs beantwoorden volledig aan dit beeld van eenvoud, puurheid en hedonisme.Meer info op www.thegrand.be.
